Artikelen

In 2006 was de Egyptische journalist Hussein Abdel-Ghani opeens zelf het nieuws van de dag: de hoofdredacteur van Al Jazeera Egypte werd in Dahab gearresteerd en voor verhoor meegevoerd naar Cairo, naar verluidt voor het uitzenden van “onwaarheden die vermoedelijk de reputatie van Egypte zouden schaden.”

De verkiezingen in Egypte werden al verschillende keren uitgesteld, maar volgens de laatste berichten zal na de parlementsverkiezingen van november rond april de opvolger van Muburak worden gekozen. Zal hij de grens met Gaza echt opengooien?

Ali Abunimah geeft in de Tegenlichtaflevering 'Tussen Egypte en Gaza' stevig commentaar op de Israëlische blokkade van Gaza. "Egypte wilde dat Gaza honger zou lijden, maar niet zou doodhongeren. Want doodhongeren trekt te veel aandacht."

Sinds 2011 werkt Tegenlicht samen met het radioprogramma Bureau Buitenland. De programma's zijn sindsdien inhoudelijk op elkaar afgestemd.

Evgeny Morozov is kritisch over het gedrag van zo ongeveer alle spelers die bij zogenaamde internetrevoluties betrokken zijn: NGO’s, de leiders van de digitale revolutie, bedrijven en de media. In zijn boek 'The Net Delusion. The Dark Side of Internet Freedom' (2011) krijgen ze er allemaal van langs. Morozov verdiept zich in opstanden zoals die in Iran in 2009. Zijn boek verscheen net voor de Arabische Lente en zijn commentaar daarop verscheen in verschillende artikelen en opiniestukken.

Westerse bedrijven leveren al jaren technologie waarmee autoritaire regimes hun burgers kunnen onderdrukken. Met een nieuwe wet wil de EU dat moeilijker maken.

Steeds meer vruchtbare landbouwgrond in ontwikkelingslanden komt in handen van buitenlandse investeerders. Sinds 2001 werd wereldwijd een gebied ter grootte van West-Europa - 227 miljoen hectaren - verkocht of verpacht, meldt Oxfam Novib. ‘Investeerders negeren de mensen die op dat land wonen en er voor hun bestaan afhankelijk van zijn.’

VPRO Gidsartikel

Nieuwe media zijn opium voor het volk, aldus Evgeny Morozov. In Tegenlicht beweert hij dat de glorieuze rol die het internet is toegedicht bij het ontketenen van democratische revoluties schromelijk overdreven is.

De Calouste Gulbenkian Foundation is een vermogende Portugese stichting die projecten op het gebied van kunst, liefdadigheid, onderwijs en wetenschap financieel ondersteunt. Het was deze stichting die Manuel Castells benaderde met het verzoek of hij leiding en vorm wilde geven aan het Aftermath Network.

Het Aftermath Network telt veertien leden. Van hen sprak Van der Haak er twaalf. Veruit de bekendste naam is die van oprichter en socioloog Manuel Castells (1942). Hij is een van de invloedrijkste sociale wetenschappers ter wereld, gaf les aan gerenommeerde universiteiten in Europa en de VS, en schreef 23 boeken. Waarschijnlijk de bekendste daarvan is The Rise of the Network Society (1996). Trouwe VPRO-kijkers zullen Castells kennen als gast in uitzendingen van DNW en Tegenlicht.

VPRO-documentairemaker Bregtje van der Haak mocht als enige journalist ter wereld aanschuiven bij het Aftermath Network, een geheime internationale denktank. In Tegenlicht treedt het netwerk voor het eerst naar buiten.

De Tegenlichtuitzending 'Het einde van de internet-utopie', waarin de jonge Wit-Russische internetcriticus Evgeny Morozov de vloer aanveegt met de sociale netwerkdroom, wordt momenteel tentoongesteld op een grote designexpositie in Zuid-Korea: de Gwangju Design Biennale 2011.

Fukuyama's 'voortschrijdende inzichten'

Voor historici (zoals ondergetekende) is Francis Fukuyama in de eerste plaats een provocateur. Wie het einde van 'de geschiedenis' afkondigt, zoals hij in 1992 deed in 'The End of History and the Last Man', heeft het uiteraard niet helemaal begrepen. Dat de combinatie van vrije marktkapitalisme en 'liberale' democratie overal ter wereld zou postvatten en alle aardse problemen zou oplossen bleek toch vooral een staaltje vermetel wensdenken.

Lawrence Wilkerson uit in de Tegenlichtuitzending De Impact met name kritiek op de zogenaamde "Bush Six": zes hoge ambtenaren die een juridisch raamwerk creëerden dat marteling en mishandeling van terroristen mogelijk maakte. 'They're not lawyers, they're evil.'

Hoe het strafrecht veranderde na 9/11

Na de aanslagen van elf september werden strenge wetten opgesteld om volgende aanslagen te voorkomen. Volgens Menno Dolman, universitair docent strafrecht, gaan sommige wetten te ver. ‘Onmiddellijk toegeven aan primitieve sentimenten is niet het antwoord op terechte angst.’

Oude bekenden van Tegenlicht kijken terug op de nasleep van de aanslagen van 11 september 2001. De twijfels van toen, de kennis van nu en de lessen voor later.

Er is nogal wat reuring ontstaan rondom Lawrence Wilkerson, één van de geïnterviewden in ‘De Impact. De betekenis van 9-11’, de Tegenlicht uitzending van 12 september.

Er is een oordeel geveld: Money & Speed is door kijkers en redacteurs verkozen tot de beste Tegenlicht aflevering van het seizoen 2010-2011.