Dit zijn de 8 mooiste houtbouw-projecten van de 21ste eeuw

Victoria Landman

23 december 2020

Beton en staal zijn nog steeds het go-to materiaal voor het bouwen van huizen, kantoorpanden en wolkenkrabbers. Maar gebouwen van hout worden steeds populairder. We zetten de 8 mooiste houtbouw-projecten voor je op een rijtje.

Aflevering

Bekijk hier de aflevering 'Houtbouwers'

Hier vind je ook het houtbouw-dossier

Alles over de wooncrisis

Alle uitzendingen, artikelen en podcasts die de VPRO heeft gemaakt bij elkaar.

1. Oakwood Tower, Londen (Engeland)

Met een beoogde hoogte van 305 meter wordt de Oakwood Tower in Londen het hoogste houten gebouw in de wereld. Het wordt überhaupt het op één na hoogste gebouw in de hoofdstad.

De Oakwood Tower bestaat uit tachtig verdiepingen en krijgt duizend woningen. De houten toren is het initiatief van een groep architecten van de Cambridge universiteit. Architecten deden het voorstel in 2016. De bouw is nog niet van start gegaan, maar staat in de planning voor medio 2021. De bouw zou volgens de originele planning in 2018 van start gaan, maar de Britse premier Boris Johnson trok de stevigheid van het gebouw in twijfel en wilde het bouwplan eerst laten controleren door ervaren houtbouwers.

De architectengroep wil met het gebouw de stad, met vele betonnen wolkenkrabbers, tot duurzaamheid bewegen. Ze willen laten zien dat je geen beton en staal nodig hebt om hoge gebouwen te realiseren. De woontoren komt naast de wijk Barbican, in het hart van London te staan.

Artikel

Deze waste warrior strijdt tegen voedselverspilling

Mjøstårnet telt achttien verdiepingen en is zo’n 85 meter hoog. Daarmee is het op dit moment het hoogste houten gebouw in Europa. In het zogenaamde mixed-use gebouw bevinden zich appartementen, een hotel, kantoren, een restaurant en een dakterras. De toren ontleent zijn naam aan het grootste meer van Noorwegen, waaraan de toren ligt: Mjøsa. Voor de bouw is er op verschillende wijzen lokaal hout gebruikt. De vloeren en kolommen zijn gemaakt van gelamineerd hout. De wanden, trappenhuizen en liftschachten bestaan uit kruislaaghout, ook wel bekend als CLT. Het merendeel van de constructie bestaat uit gelamineerde kolommen en liggers. Deze kolommen en balken zijn op de grond in elkaar gezet. Daarna zijn ze met kranen op hun plaats gehesen. Op deze manier waren er voor de bouw geen steigers nodig aan de buitenkant van het gebouw. Om misselijkheid en bewegingziektes te voorkomen bij de bewoners, zijn de bovenste zeven lagen wel nog van beton gemaakt. Het gewicht van de betonnen vloerplaten vermindert trillingen, die veroorzaakt worden door de harde wind. Het gebouw is in maart 2019 opgeleverd.

3. HAUT, Amsterdam (Nederland)

Dit houten bouwwerk wordt met een hoogte van 73 meter het hoogste houten woongebouw in Nederland. In 2018 ging de bouw van de woonflat van start. De woontoren die de naam HAUT kreeg, was het resultaat van een prijsvraag. De Amsterdamse gemeente gaf projectontwikkelaars de opdracht een duurzaam woongebouw aan de Amstel te ontwerpen.

HAUT werd het winnende ontwerp: het houten gebouw telt 21 verdiepingen met 53 appartementen. Het gebouw is met deze hoogte niet alleen het hoogste gebouw in Nederland, maar ook het op twee na hoogste gebouw van Europa.

Elke verdieping van het gebouw bestaat nog wel uit een kern van beton. De vloeren en wanden zijn gemaakt van 28.000 m3 (meer dan elf Olympische zwembaden vol)* aan Cross Laminated Timber, een bijzondere prestatie van projectontwikkelaar Thijs Croon. Houtbouw was in 2018 nog niet zo bekend als nu.

Toch is de woontoren een groot succes. De 53 woningen zijn vrijwel allemaal al verkocht. Overigens won HAUT onlangs een internationale BREAAM Award voor beste woongebouw. De verwachting is dat HAUT begin 2021 af zal zijn.

*Eerder schreven we dat het 1000 Olymipsche zwembaden waren,dat was niet juist het zouden er 11 moeten zijn

4. Enel Domes, Brindisi (Italië)

Deze twee dubbele koepels hebben een spanwijdte van 143 meter. Het is de grootste houtconstructie van Europa. De koepels zijn gemaakt van Gulam (gelamineerd hout) en CLT.

Ook dit gebouw is ontstaan door het winnen van een contractwedstrijd. Dit keer een internationale. Mero Italiana, was met het ontwerp van het steenkoolopslagcentrum van Enel, de gelukkige winnaar.

Wat de koepels naast hun grootte zo bijzonder maakt is dat Mero Italiana ter bescherming van de koepels voor het eerst een internationaal gepatenteerde verbindingsmethode heeft toegepast. De twee koepels bevinden zich zo dicht bij de Middellandse Zee (twintig meter), dat het bouwwerk beschermd moest worden tegen het hoge zoutgehalte in de lucht. De verbindingsmethode die Mero Italiana heeft toegepast, bestaat uit inox-koppunten en aluminium leden. Dit zorgt ervoor dat het hoge zoutgehalte het hout niet kan beschadigen.

Inmiddels is de eerste koepel voltooid, aan de tweede wordt nog gewerkt.

5. Ecodorp Boekel, Boekel (Nederland)

Ecodorp Boekel in Boekel, Brabant is het eerste in Nederland dat volledig bestaat uit huizen van organisch materiaal. Het materiaal is recyclebaar en komt uit de buurt. Denk aan leem en hout uit de omgeving. De muren worden waarschijnlijk van kalkhennep gemaakt.

Het dorp is een initiatief van Ad Flems en Monique Visser. Toen Ad en Monique zagen hoe wij moeder natuur verwaarlozen, wilden ze een plek creëren waar natuurliefhebbers samen duurzaam kunnen leven. Ze besloten het heft in eigen handen te nemen en ontworpen de natuurvriendelijke wijk. De gemeenschap wordt zonder steun van de overheid gerealiseerd.

Het is de bedoeling dat de duurzame wijk gaat bestaan uit dertig klimaatadaptieve en klimaatpositieve huurwoningen, zes mantelzorgwoningen, een buurthuis, een kennis- en educatiecentrum en werkplaatsen.

De bewoners van Ecodorp Boekel zullen in hun eigen levensbehoeftes voorzien. Er komen mogelijkheden voor eigen voedsel-en energievoorzieningen. Zo worden er boomgaarden geplant en zonnepanelen op de daken geplaatst. Ook komt er een ecologisch waterzuiveringssysteem. Er wordt verwacht dat het dorp begin april 2021 af zal zijn.

6. Pakhuis Meesteren, Rotterdam (Nederland)

7. Swatch Headquarters, Briel (Zwitserland)

Het glinsterende, slang-achtige gebouw van Swatch Headquarters is 240 meter lang en 35 meter breed. Hiermee is het een van de grootste houtconstructies in de wereld. Maar wat het gebouw bijzonder maakt, is de vlechtconstructie van hout en glas, die de Japanse Architect Shigeru Ban ontwierp.

De vlechtconstructie bestaat uit verschillende motieven, vormen en kleuren. De basisstructuur van de gevel bestaat uit een houten roosterschaalconstructie. Deze constructie van 4600 balken is met behulp van moderne 3D-technologie in elkaar gezet. Tijdens het maken van de houten constructie, zijn er 28.000 honingraatvormige houten roosterschaalelementen geïnstalleerd. Deze vormen het grootste deel van de gevel. Er zijn bij de honingraatelementen drie soorten materiaal toegepast: ondoorzichtig, doorschijnend en transparant.

De vlechtconstructie met verschillende materialen zorgt voor het reptielachtige uiterlijk en de schittering van het gebouw. De honingraten zijn bedekt met thermische kussens, waardoor ze bestand zijn tegen sneeuw, ijs en een felle zon.

8. Wildopvangcentrum Avolare, Veluwe (Nederland)

Wildopvangcentrum Avolare is het eerste opvangcentrum dat afgestemd wordt op haar omgeving. Wat het gebouw zo bijzonder maakt is dat er bij de bouw veel aandacht geschonken wordt aan de ecologische aspecten van de omgeving. Na de oplevering zal het Avolare complex één worden met de omliggende natuur.

Het groen, dat op en rondom het gebouw geplant zal worden, is afgestemd op de natuur en de dieren in de omgeving. De planten en bloemen, die voornamelijk rond de entreegebouwen en langs de looppaden geplant zullen worden, moeten het insectenleven een boost geven. Voor vogels en vleermuizen worden er nestkasten geplaatst.

De opvangvleugels in het entreegebouw zijn gemaakt van CLT: Cross Laminated Timber. De vleugels worden afgewerkt met houtverf, zodat het hout opgaat in de omgeving. De gang tussen de opvangvleugels is gemaakt van glas en hardhout.

De systemen rondom en binnen het centrum zijn gericht op duurzame energie-en zelfvoorziening. Zo zijn de daken van het gebouw bedekt met zonnepanelen. Regenwater wordt opgevangen in grote ondergrondse tanks. Deze tanks voorzien de bassins van de watervogels met water.

Momenteel zijn de bouwers bezig met het afwerken van het interieur en het verstevigen van het gebouw. Naar verwachting wordt wildopvangcentrum Avolare in het voorjaar van 2021 opgeleverd.