Wat betekent het voor het productieproces als we niet langer spullen bezitten, maar alleen gebruiken? Een Tegenlicht Lab met Thomas Rau.
We staan op de grens van een wezenlijke gedragsverandering. Het productiemodel waarin mensen werken om dingen te kunnen kopen loopt op zijn eind. We willen niet bezitten, we willen toegang hebben en gebruiken. Wel de lusten, niet de lasten: 'Don’t own, enjoy!' Wat betekent dat voor de manier waarop producten worden gemaakt, hoe wij bouwen, voor innovatie en voor economische groei? Een VPRO Tegenlicht Lab met Thomas Rau, de meest radicale bouwmeester van Nederland.
reacties bij aflevering
"Iedereen een spullenbaas"
De meeste reacties op Twitter zijn enthousiast over het verhaal van Thomas Rau. Lees een bloemlezing en bekijk de registratie van de Tegenlicht Meet Up in Pakhuis de Zwijger.
Economie-van-beter
Onze smartphone is al na twee jaar niet meer up-to-date. Een printer begeeft het per definitie na 4000 kopieën. Producten worden zo ontworpen dat ze gepland snel verouderen, terwijl het einde van de aanwezige grondstoffen met een razende vaart in zicht komt en onze afvalbergen groeien. Maar stel dat we geen lampen meer kopen maar licht. Dan zal degene die ons het licht verkoopt ervoor zorgen dat de lamp niet een bewust verkorte levensduur heeft maar dat hij langer meegaat. De vraag is hoe we kunnen stoppen met het produceren en kopen van nieuwe spullen die nog nét niet kapot zijn en hoe we onze huidige economie-van-meer transformeren naar een economie-van-beter.
De duurzaam bouwende architect Thomas Rau, die in 2006 al het spraakmakende CO2-neutrale hoofdkantoor van het Wereld Natuur Fonds in Zeist ontwierp en zichzelf graag typeert als ‘guided by the future’, schetst ons met verve ‘the next economy’.
bijlagen
Afvalloze mannen
vijf mannen leven zonder bezit of afval
Rechten materiaal
heeft een videorecorder rechten?
Bronmateriaal
de bronnenlijst bij de aflevering
Zijn uitgangspunt is dat we onze aarde als een gesloten systeem moeten benaderen. Uiteindelijk komt er niets meer bij; er kan alleen verlies optreden. Zodra we dat beseffen zullen we anders kijken naar, en ook anders omgaan met onze omgeving en economie definiëren als ‘de georganiseerde balans tussen aarde en mensheid’. Dan kunnen we tot ons laten doordringen dat bezit verantwoordelijkheid schept, uitnodigt tot delen en tot nadenken op de lange termijn. ‘Eigen-dom’ wordt dan wellicht ‘eigen-slim’.
Met fragmenten uit onder meer de documentaire The Light Bulb Conspiracy over de 100-jarige gloeilamp en hoe geplande veroudering in al onze producten mee ontworpen is. En een waargebeurd verhaal van Brian Eno over de eiken plafondbalken van New College Hall in Oxford, gebouwd in 1460.
meer zoals 'einde van bezit'
Hoezo samen delen?
VPRO Tegenlicht steekt de hand in eigen boezem. Na een langdurige lofzang op de deeleconomie kijken we nu wat ervan geworden is: waar liggen de kansen, en wat zijn de gevaren?
Afval = voedsel (deel I)
Het afval dat we lozen verdwijnt niet, er bestaat namelijk geen verdwijnen omdat de aarde een gesloten systeem is. Ons afval lijkt alleen onzichtbaar omdat we het verdunnen met water, bedekken met aarde of weg laten blazen door de wind.
Nederland kantelt
Nederland moet kantelen, zegt Jan Rotmans. Hij zoekt vernieuwers, dwarse denkers en frisse kijkers. In Tegenlicht een portret van vier kantelbewegingen.
Power to the People
Er is een grote revolutie in het ‘kleine’ aan de hand. Zoals we van lezers bloggers zijn geworden, transformeren we nu van consument naar producent. Van energievoorziening tot verzekering, alles wordt kleinschalig en lokaal. In Tegenlicht het revolutionaire antwoord op de wereld van de multinationals.