Nu het ijs op de Noordpool smelt door klimaatverandering, komen er in de zomer waterwegen vrij die schepen leiden naar grondstoffen die eerder niet te winnen waren. Een run van grootmachten op nikkel- en goudmijnen zet de geopolitieke verhoudingen op scherp en heeft grote gevolgen voor het leven van de Noordpoolbewoners. Een verslag in beeld, door fotografen Kadir van Lohuizen en Yuri Kozyrev.
De Russische fotograaf Yuri Kozyrev en de Nederlandse fotograaf Kadir van Lohuizen reisden af naar de Noordpool, ieder naar een ander gebied. Ze legden hun reis vast op foto’s en in video, en spraken er met de mensen die zij onderweg tegenkwamen. Van Lohuizen nam het westerse deel van de Arctic voor zijn rekening. De oorspronkelijke bewoners van de Noordpool – de Inuit – nemen hem mee op walvisjacht, en leggen hem uit hoe het smeltende ijs hun levensonderhoud bedreigt. Ook reist hij mee met het Canadese leger en gaat hij langs bij de Amerikaanse kustwacht op de Noordpool, die de vrijgekomen vaarroutes bewaakt.
Militaire aanwezigheid groeit, nu de strijd om olie, gas, en mineralen in het Noordpoolgebied losbarst. Het gaat hard: vooral het Russische deel van het Noordpoolgebied verandert razendsnel. Havens worden in rap tempo aangelegd en de Russen bouwen ijsbrekers in grote getale, waarmee een containerschip in amper drie weken van China naar Noorwegen vaart. Daar, bij de Russen, bezoekt Kozyrev de gasvelden van het Russische gasbedrijf Gazprom in Siberië, die met de nieuwste technieken worden uitgebuit, en gaat hij op bezoek bij de Marine Academie, waar jonge Russische rekruten worden opgeleid. De jongens, soms kinderen nog, krijgen les over het klimaat en het hanteren van een geweer, terwijl ze zingen over de heldenrol die ze in de toekomst gaan vervullen.
Dit betekent de militarisering van de Noordpool voor deze Inuit
Door klimaatverandering smelt het ijs op de Noordpool. Zo snel, dat meer dan veertig verschillende inheemse volken hun woongebied voor hun ogen zien verdwijnen. Ook Othniel Art Oomittuk, uit het meest noordelijke plaatsje van Alaska: ‘Dat ons land verandert in water… dat zou mijn kind niet moeten zien in haar leven.’
Wedloop om Arctica
Fotojournalisten Kadir van Lohuizen en Yuri Kozyrev brachten afgelopen zomer de gevolgen van klimaatverandering in het Noordpoolgebied in beeld. Ze tekenen ook voor de VPRO Tegenlicht-aflevering 'Verovering van de Noordpool'.
Ondertussen is het evenwicht wankel tussen Gazprom en de nomadische Nenets, die sinds jaar en dag door de poolgebieden trekken. Want de smeltende Noordpool biedt economische kansen maar bedreigt ook de levens van de oorspronkelijke bewoners. Maar ook die van ons: het lijkt misschien een ver-van-je-bedshow, maar het Noordpool-ijs functioneert als een soort airconditioning voor de aarde. Niets doen is geen optie.
Met o.a. Kadir van Lohuizen (fotojournalist), Yuri Kozyrev (fotojournalist) en David Barber (klimaatwetenschapper).
Regie & samenstelling: Kadir van Lohuizen, Yuri Kozyrev en Michiel Hazebroek
Research: Marijntje Denters
Productie: Olivier Schuringa
Deze aflevering is tot stand gekomen mede door het werk van fotografen Kadir Van Lohuizen en Yuri Kozyrev, met steun van The Carmignac Foundation. Dit fonds steunt onderzoeksgerichte foto-journalistieke projecten met betrekking tot mensenrechten schendingen en de impact van klimaatverandering.
meer zoals 'Verovering van de Noordpool'
Hoe duur is de natuur
Alles van waarde is weerloos. Dat geldt zeker voor de natuur, waar we steeds meer van kwijtraken. Voor ons mondiaal natuurbehoud is jaarlijks 300 miljard dollar nodig, maar wereldwijd wordt per jaar slechts 51 miljard dollar opgehaald. Er gaan stemmen op om het natuurbeheer bedrijfsmatig aan te pakken: om natuur te behouden wil men er letterlijk waarde aan toekennen.
Voorbij de groene horizon
Hoe ziet de verduurzaamde wereld er straks uit? Hoe gaan we bouwen, wat is de invloed op onze mobiliteit en zal energie misschien ooit gratis worden?
Smeltend Zwitserleven
Een klimaatsprookje over hoe we het tij misschien nog net op tijd kunnen keren.
elke maandag per mail alle updates
Op de hoogte blijven van VPRO Tegenlicht? Abonneer je op de nieuwsbrief en ontvang wekelijks het laatste nieuws, achtergronden en extra's bij de uitzendingen.
like VPRO Tegenlicht op Facebook
Ga naar Facebook