geopolitiek Aflevering

De strijd om de diepzee

We willen allemaal in een elektrische auto rijden, ons huis verwarmen via zonnepanelen en een was draaien op windenergie. Zo zijn we ‘goed bezig’. Hoewel? De metalen die we hiervoor nodig hebben, worden nu gedolven uit mijnen in het Globale Zuiden. Een praktijk die niet zelden gepaard gaat met mensenrechtenschendingen en conflict. Maar: op de bodem van de diepzee zijn eveneens grote hoeveelheden kobalt, nikkel en koper te vinden. Kan de diepzee een alternatief bieden voor mijnen op land? VPRO Tegenlicht duikt in de strijd om de diepzee.

vanaf 2 februari online | zondag 2 februari 22:08 NPO 2

Voor de productie van zonnepanelen, windmolens en de batterijen voor elektrische auto's zijn metalen zoals kobalt, mangaan en nikkel essentieel. Door de energietransitie zullen we de komende dertig jaar meer van deze metalen nodig hebben dan in de hele geschiedenis van de mensheid. Om enigszins aan de vraag te kunnen voldoen zijn we nu afhankelijk van destructieve mijnbouw in Congo en Indonesië die grotendeels onder controle staat van China.

In de Stille Oceaan liggen echter, op vier tot zes kilometer onder de zeespiegel, de benodigde grondstoffen schijnbaar voor het oprapen. Canadese, Noorse en ook Nederlandse bedrijven staan daarom te popelen om deze grondstoffen met de nieuwste technologie te gaan mijnen. Kan dit een oplossing zijn voor Westerse afhankelijkheid van China?

Diepzeemijnbouw is, met name door de immens hoge druk, een ontdekkingstocht op zich, waarin al jaren honderden miljoenen geïnvesteerd worden. De eerste vergunningen kunnen ieder moment afgegeven worden. De diepzee is echter nog grotendeels een mysterie voor de wetenschap. Milieuorganisaties als Greenpeace vrezen onomkeerbare ecologische schade aan het leven in de diepzee. Maar om onze energietransitie te kunnen uitvoeren is het de vraag of we wel een keuze hebben.

VPRO Tegenlicht volgt aan het begin van dit cruciale jaar voor diepzeemijnbouw niet alleen de bedrijven in deze opkomende industrie, maar spreekt ook een diepzeebioloog én is aanwezig een actie van Greenpeace die zich hevig verzet tegen deze ontwikkeling. De energietransitie blijkt winstgevender, maar ook complexer en vooral vuiler dan hij op het eerste gezicht lijkt.

aan deze documentaire werkten mee

 ©  Tegenlicht

Ilija Božović
Ilija Božović is online redacteur en beginnend maker. Hij heeft een grote interesse in geopolitieke onderwerpen, zoals grondstoffen. Met een achtergrond in de journalistiek en film zoekt hij die verhalen, die belangrijk zijn om te vertellen, maar zich tegelijk goed lenen voor beeld. Bij deze filmische benadering schuwt hij emotie niet: Ilija wil verhalen vertellen die raken. Meer zien? Eerder maakte hij de Tegenlicht-special ‘The rare metals war’.

regie
Ilija Božović

research
Marijntje Denters
William de Bruijn

camera
Roel van 't Hoff
Reinout Steenhuizen

geluid
Bram Meindersma

montage
Jouke Dubel

dramaturg
Marije Meerman

vormgeving
Fien Leeflang

beeldresearch
Paula Witkamp
Heleen Kruijthoff

productie
Britt Bennink
Regina Rijpkema

productie-assistent
Amber Wilmsen

uitvoerend producent
Elleke Claessen

eindredactie
Julia Veldman

© VPRO 2025

verhalen bij dit thema

in deze documentaire

    Walter Sognnes

    Is CEO van mijnbedrijf Loke Marine Minerals in Noorwegen. Heeft 25 jaar ervaring in de olie-industrie.

    ©  Tegenlicht

    Haldis Tjeldflaat Helle

    Noorse Greenpeace-campagneleider, die strijd tegen diepzeemijnbouw in Noorwegen. 
     

    ©  Tegenlicht

    Gerard Barron

    Ceo van The Metals Company, voorloper in de exploitatie van de diepzee in internationale wateren.
     

    ©  Tegenlicht

    Pieter Heerema

    Is CEO bij het Delfts-Zwitserse bedrijf Allseas, een van de grootste spelers in de offshore olie- en gasindustrie. Recent breidde het bedrijf zijn activiteiten uit naar de diepzee door het eerste operationele diepzeemijnbouwschip ter wereld te bouwen: The Hiddem Gem.

    ©  Tegenlicht

    Sabine Gollner

    Onderzoekt als diepzeebioloog ecosystemen op de bodem van de zee bij het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ).

    ©  Tegenlicht

    Matthew Gianni

    Medeoprichter van de Deep Sea Conservation Coalition, een internationaal netwerk dat campagne voert om diepzeemijnbouw tegen te gaan. 

    ©  Tegenlicht