De strijd om het zaad
In Spitsbergen staat een zaadkluis die tegen alles bestand is. Maar van wie is het zaad?
Diep verstopt in een massieve berg op het onherbergzame Spitsbergen bevindt zich de belangrijkste kluis ter wereld: de Global Seed Vault. Het is er 20 graden onder nul, bestand tegen aardbevingen, overstromingen, raketaanvallen en nucleaire rampen. Het is de Ark van Noach van onze voedselproductie met de grootste diversiteit aan zaden van de hele wereld, een back-up van zoveel mogelijk gewassen en de gereedschapskist voor zaadveredelaars. Dit is van levensbelang, want in 2050 zijn er 9 miljard monden te voeden. Maar het succes van de kluis toont ook haar keerzijde. Met de toenemende strategische betekenis van zaad is de fundamentele discussie op gang gekomen over de vraag: van wie is het zaad eigenlijk?
reacties op aflevering
"Woordgrappen iemand?"
De uitzending begint met de zaadkluis in Spitsbergen. Die prikkelt de verbeelding. Lees een selectie van reacties op de aflevering die van Twitter zijn gegeven.
Niet meer alle landen willen hun zaadcollecties afstaan aan de kluis. Opkomende economieën zien hun zadenbezit als een green gold mine waar voor betaald moet gaan worden. En de grote zaadbedrijven patenteren hun nieuwste zaden. Als zaad niet meer vrij te gebruiken is zal de diversiteit afnemen en dat maakt de vrije beschikbaarheid van alle zaden van levensbelang.
De ‘Doomsday Vault’, zoals de kluis tegenwoordig wordt genoemd, en haar wereldwijde missie, is het levenswerk van de bevlogen Amerikaanse professor Cary Fowler. In februari 2013, voor het vijfjarig bestaan van de kluis, kwam hij met een internationale beheerscommissie bijeen op Spitsbergen om de huidige patstelling te bespreken. Tegenlicht krijgt inzicht in het wereldwijde politieke en strategische spel dat gespeeld wordt om ons dagelijks eten.
bijlagen
Wat wil de EU met het zaad?
Gevolgen wetsvoorstel van EU voor voedselzekerheid
Gepatenteerd leven
Alleenrecht op iets dat al jaren in de Andes groeit
Regie: Kees Brouwer
Research: Gerko Wessel
Productie: Helen Goossens
Eindredactie: Henneke Hagen/Frank Wiering
biografieën
meer zoals 'de strijd om het zaad'
Op jacht naar Afrikaanse grond
Terwijl grote delen van Afrika nog steeds worden geteisterd door hongersnood, gaan grote stukken vruchtbare landbouwgrond in dit continent in de uitverkoop.
Groen Goud
Al meer dan 15 jaar is de cameraman en ecoloog John D. Liu bezig met zijn wereldwijde missie om woestijnen te vergroenen en biodiversiteit te herstellen. Het begon allemaal in 1995 toen Liu het Löss-plateau in China filmde.
De voedselspeculant
Hoge voedselprijzen zorgen voor toenemende onrust in de wereld. Is er simpelweg te weinig voedsel voor te veel mensen of zijn in snelle winst geïnteresseerde speculanten de oorzaak van de stijgende prijzen?