de wegwerpmaatschappij

We moeten een eind maken aan de enorme verspilling die de huidige consumptiemaatschappij met zich meebrengt, maar hoe krijgen we het voor elkaar? Kunnen ontwerpers hier een rol in spelen of zitten zij duurzaamheid alleen in de weg? En moeten we de verantwoordelijkheid bij de consument leggen? Is het na vlieg- en vleesschaamte niet tijd voor een goede portie productschaamte?

In VPRO Tegenlicht-aflevering ‘De wegwerpmaatschappij’ vertellen we verhalen van ontwerpers die producten voor het leven maken, winkels die repareren in plaats van verkopen en consumenten die hun spullen onvoorwaardelijk koesteren. En we bezoeken NOS-coryfee Gerri Eickhof en KRO-NCRV presentatrice Marieke Eyskoot, die laten zien hoe simpel het kan zijn om duurzamer te leven.

lees meer over deze documentaire

We verzuipen in de spullen. De snelheid waarmee we nu producten aankopen en weer afdanken is voor onze planeet en voor onze economie onhoudbaar. Dat moet dus anders. In deze aflevering gaat VPRO Tegenlicht langs bij burgers en bedrijven die proberen een einde te maken aan de wegwerpmaatschappij.

Zo zien we hoe de Bever circulair winkelen introduceert. In het Repair Café worden printers, koffiezetapparaten en andere elektronica gerepareerd, wat tot nieuwe vaardigheden en ontmoetingen leidt. We gaan langs bij onderzoeker Benjamin Sprecher, die vertelt hoe steeds meer producten worden gemaakt om snel weg te gooien, en we zien hoe Laetitia Vasseur ten strijde trekt tegen bedrijven die bewust snel verouderende producten maken.

Ten slotte zien we hoe creativiteit en innovatie voor duurzamere producten kunnen zorgen. Zo neemt Christien Meindertsma bijna vergeten grondstoffen als uitgangspunt in haar kunst en ontwerpen, zoals Rotterdamse stadsschapen of vlas. Een startup ontwikkelde een koptelefoon die een leven lang meegaat.

Christien Meindertsma

Christien Meindertsma is kunstenaar en ontwerper. Christien maakt producten van bijna vergeten - maar niet minder bruikbare - Nederlandse grondstoffen, zoals wol van Rotterdamse stadsschapen. Ze is ervan overtuigd dat we weer lokaal en recyclebaar kunnen gaan produceren als we maar met een andere blik naar spullen gaan kijken.

Joop van Schie

Joop werkt in het Repair Café in Rotterdam en repareert daar kapotte apparaten, helemaal gratis. Hij is onderdeel van een team van vrijwilligers die zich samen inzetten voor een duurzame, circulaire economie waarin we langer doen met onze spullen. Dat repareren doet hij samen met de gebruikers van die apparaten, dan leren zij het ook. Dat is niet alleen handig, maar ook nog eens heel gezellig.

Laetitia Vasseur

Laetitia Vasseur is directrice van het Franse HOP (Halte à l'obsolescence programmée), in het Engels: Stop Planned Obsolescence. Laetitia trekt ten strijde tegen bedrijven die hun producten bewust slecht ontwerpen, zodat ze snel aan vervanging toe zijn. Zo spande ze succesvol een rechtszaak aan tegen Apple, dat moedwillig oudere modellen zou verslechteren.

Benjamin Sprecher 

Benjamin Sprecher is industrieel ecoloog. Hij bespeurt een zorgelijke trend in het ontwerp van apparatuur: steeds meer producten worden zo ontworpen dat ze niet te repareren of recyclen zijn. 

Marieke Eyskoot

Marieke Eyskoot is duurzame lifestyle-expert en presentator bij Binnenstebuiten. Marieke heeft een tuin vol afgedankte kerstbomen, een kledingkast met een paar tijdloze outfits en een duurzame blik op de consumptie van mode en spullen.

aan deze documentaire werkten mee

©  tegenlicht

Roland Duong
Roland Duong (1970) is televisieprogrammamaker, regisseur en podcastmaker. Hij houdt zich bezig met de economie van de toekomst en de rol van technologie in Nederland en daarbuiten. 

regie
Roland Duong

research
Arnoud Arens en Sharine Rijsenburg

redactie
Ilija Bozovic
Mo Jouhri
Tara Vierbergen
Eva Idenburg
Julia Veldman
Daan Kuys
Paula Witkamp

camera
Adri Schrover
Erik van Empel
Jacko van 't Hof

geluid
Pepijn Aben
Eric Leek
Sander den Broeder

montage
Rinze Schuurman

stem
Roland Duong

productie
Koos van de Merbel

eindredactie
Geert Rozinga
Jasper Koning

© VPRO 2023

verhalen bij dit thema