Delen heeft de toekomst

Grondstoffen worden schaars en het afval stapelt zich op. Om deze problemen op te lossen is er een mentaliteitsverandering nodig van producenten en consumenten. Aan de productiekant biedt het boek 'Cradle to Cradle' (2002) van William McDonaugh en Michael Braungart een oplossing. Hierin wordt beschreven hoe het einde van afval in zicht is als producten volledig recyclebaar worden.

Het idee is dat ons afval volledig van afbreekbaar materiaal gemaakt kan worden. Als dit niet mogelijk is dan moeten we ervoor zorgen dat de restmaterialen opnieuw gebruikt kunnen worden in een ander product. De volgende video legt uit hoe William McDonaugh en Michael Braungart cradle to cradle voor zich zien.

meer artikelen bij deze aflevering

• Tegenlicht talk: Jan Rotmans
• biografie: Jos de Blok
• biografie: Martin Voorzanger

Vanuit duurzame hoek komt ook kritiek. In de Volkskrant zegt Peter van Vliet dat de indruk wordt gewekt dat oneindige groei mogelijk is, terwijl voor elk nieuw product nieuwe grondstoffen nodig zijn. Hij is voorzitter van iNSnet, een stichting die zich inzet voor duurzame ontwikkeling. Daarnaast lijkt het volgens hem alsof 'van wieg tot wieg' heel makkelijk is toe te passen, terwijl er per product gekeken moet worden hoe stoffen gerecycled kunnen worden. Pim Martens, hoogleraar duurzame ontwikkeling aan universiteit Maastricht, voegt daaraan toe dat we niet moeten vergeten dat demontage en hergebruik van producten leidt tot meer transport. En dat recyclen ook veel energie kost.

Ondanks deze kritiekpunten, is het een feit dat William McDonaugh en Michael Braungart een alternatieve visie op het productieproces bieden. Een zienswijze waarin niet massa-productie, maar recyclen centraal staat.

Deeleconomie

Ook consumenten beginnen materiële goederen op een andere manier te benaderen. Mensen hoeven niet langer producten in hun bezit te hebben, zolang ze er maar gebruik van kunnen maken. Via internet zijn er de laatste jaren veel initiatieven gekomen die het onderling delen, ruilen, huren en kopen van spullen mogelijk maken.

In Nederland bundelen een aantal van die websites hun krachten onder de naam ShareNL. De initiatiefnemers Konnektid, Peerby, SnappCar, Thuisafgehaald en Toogethr willen een platform oprichten zodat duidelijk wordt waar het publiek terecht kan. Daarnaast kunnen deze initiatieven makkelijker kennis uitwisselen en beter lobbyen als ze samenwerken. Zo wordt de zichtbaarheid van de deeleconomie vergroot en worden meer mensen geïnspireerd en gestimuleerd om mee te doen.

Lease-economie

De producent en consument komen bij elkaar in de lease-economie. De consument least het product van een producent, die dus de eigenaar blijft. Deze ontwerpt het artikel op zo'n manier dat het recyclebaar is. Een concreet voorbeeld van de lease-economie is Mud Jeans. Je betaalt eenmalig twintig euro en daarna betaal je per maand dat je de broek in je bezit hebt. Zodra Lease-a-Jeans een broek terug krijgt, repareren en wassen ze deze zodat ze er weer iemand anders blij mee kunnen maken. Als dit niet mogelijk is wordt er van de stof een nieuwe gemaakt.

Met de totstandkoming van de lease-economie komen producenten en consumenten samen in de deeleconomie. Op deze manier groeit de circulaire economie in omvang. Wellicht doet binnenkort iedereen mee.