Aflevering

Irak, het gedroomde scenario

We weten allemaal hoe de Amerikanen het zich hadden voorgesteld; het brengen van vrijheid en democratie in Irak. Maar hoe ging het echt? In Tegenlicht een reconstructie met de hoofdrolspelers vanaf het moment dat Bush op 1 mei 2003 op het vliegdekschip het einde van de oorlog verklaarde: Mission Accomplished, tot aan de aftocht van Paul Bremer in de helicopter in juni 2004.

Met welk scenario kwam het Bremer-team binnen? Hoe botsten deze ideeën en hoopvolle verwachtingen met de werkelijkheid? Welke misverstanden ontstonden er tussen de Iraki's, de Amerikanen en de VN? En wie bepaalde het beleid: het Pentagon of het State Department.
Aan de hand van getuigenissen van de betrokkenen onstaat een onthutsend beeld van de missie van Bush en Bremer. Met bijzondere anekdote's en details: zo beschrijft de toenmalige voorzitter van de Iraakse interimregering, Adnan Pachachi, zijn ontmoeting met Saddam Hoessein vlak na diens arrestatie. Ze hadden elkaar 30 jaar niet gezien en stonden ineens oog in oog.

bijlagen

Naast Ghassan Salame, adviseur van de VN voor Irak spreekt programmamaker Shuchen Tan met Adnan Pachachi, Soennitisch politicus en voormalig voorzitter van de interimregering, Mahmoud Othman, Koerdisch politicus en voormalig lid van de interimregering, Peter Galbraith, voormalig Amerikaans ambassadeur in Kroatië en adviseur van de Koerden in Irak, Sir Jeremy Greenstock, speciaal afgezant van de Britse regering in Irak, Timothey Carney, speciaal adviseur van VS in Irak en Richard Jones , adjunct-bewindvoerder en tweede man in Irak onder Paul Bremer.

Artikel

groot-ayatollah al-sistani

Groot-ayatollah Al-Sistani wordt de belangrijkste geestelijke autoriteit van de Sjiiten genoemd, primus inter pares van de Iraakse sjiitische theologen. Na de val van Saddam Hoessein groeit ook de politieke machtsbasis van Al-Sistani. Hoewel de ayatollah directe betrokkenheid tussen religie en staat afkeurt is hij betrokken geweest bij de samenstelling van de ‘Verenigde Iraakse Alliantie’ (de sjiitische lijst) geleid door de Sjiitische geestelijke Abdel-Aziz al-Hakim. Het is niet onwaarschijnlijk dat de groot-ayatollah de lijst ook financiële ondersteuning biedt. Zijn beslissende politieke rol in de aanloop van de verkiezingen zou wel eens een voorbode kunnen zijn voor toekomstige verhoudingen. Maar wie is Al-Sistani en wat is zijn politieke invloed?

Tegenlicht blikt terug op een jaar ‘nation-building’ in Irak en laat zien hoe de Amerikanen met de gebruikelijke onbevangenheid proberen Irak te democratiseren.

Regie: Shuchen Tan
Research: Gijs M. Swantee
Productie: Karin Spiegel/Madeleine Somer
Eindredactie: Marije Meerman/Doke Romeijn/Frank Wiering