Overleven in de chaos

'we hebben een samenleving gecreëerd waar wij als mens eigenlijk niet meer aan kunnen voldoen'

'We hebben een samenleving gecreëerd waar wij als mens eigenlijk niet meer aan kunnen voldoen', zegt psychiater en filosoof Damiaan Denys. Miljoenen jaren was de belevingswereld van de mens niet veel groter dan zijn directe omgeving. Het menselijk brein is zo geprogrammeerd dat het die omgeving probeert te doorgronden.

Maar in een grenzeloze wereld vol prikkels, complexe informatie en alternatieve waarheden zien we soms door de bomen het bos niet meer. Wat voor effect heeft zo’n overweldigende hoeveelheid informatie op onze mentale gesteldheid en op die van de samenleving als geheel? Waarom zijn we bang terwijl de wereld nog nooit zo veilig was?

Waarom voelen we ons steeds vaker depressief en eenzaam, terwijl de wereld nog nooit zo toegankelijk en met elkaar verbonden was? En hoe kan het toch, dat zoiets fundamenteels als het leefbaar houden van de aarde, niet door iedereen als noodzaak wordt ervaren?

Voor de Amerikaanse socioloog Kari Norgaard is klimaatverandering het meest alomvattende sociale onderzoek ooit. De manier waarop mensen met klimaatverandering omgaan, biedt volgens haar waardevolle inzichten in menselijk gedrag en organisatievermogen, in tijden van extreme veranderingen. 

Omdat oplossingen voor klimaatverandering ingrijpend en complex zijn, en bovendien vaak buiten onze directe invloedssfeer liggen, roept het onderwerp ongemakkelijke gevoelens op. Gevoelens zoals angst, schuld en machteloosheid, die men liever uit de weg gaat.

Lees er meer over in haar boek Living in Denial. Climate Change, Emotions, and Everyday Life (2011). 

lees meer ↓

lees verder onder de afbeelding

Op de sofa met Damiaan Denys

#35

→ beluister de aflevering
Hoe kunnen we overleven in een steeds complexere wereld? Tegenlicht-redacteur Tom Reijner spreekt psychiater en filosoof Damiaan Denys. 

Abonneer je hier: Apple Podcasts, Stitcher of RSS-feed

ons brein snakt naar overzicht, grip en eenduidigheid

De Britse neurowetenschapper Anil Seth wijst op de subjectieve aard van onze realiteit, die in feite een collage is van individuele ervaringen, gevoelens en overtuigingen. In een samenleving waarin iedereen de vrijheid heeft om zijn eigen unieke waarheid vorm te geven en met anderen te delen, is het volgens Seth logisch dat we steeds moeilijker tot consensus kunnen komen over een gezamenlijke realiteit. In deze overweldigende veelheid en vrijheid aan beelden van de werkelijkheid, snakt ons brein naar overzicht, grip en eenduidigheid.

Hoe gaan we daar als individuen mee om? Volgens de Vlaamse psychiater en filosoof Damiaan Denys moeten we ons afvragen of de wereld echt in crisis is, of dat de crisis eigenlijk in onszelf zit. We zijn op zoek naar controle in een wereld die per definitie oncontroleerbaar is. En dat heeft ons bang gemaakt.

Met o.a. Kari Norgaard (socioloog), Anil Seth (neurowetenschapper) en Damiaan Denys (psychiater en filosoof).

Regie: Daan Veldhuizen
Research: Halil Özpamuk
Productie: Marie Schutgens
Eindredactie: Bregtje van der Haak & Doke Romeijn

Kom naar de Tegenlicht Meet Up

© tegenlicht

Meer zoals 'Overleven in de chaos'