Aflevering

Samen grijs worden

Iedereen wil oud worden, maar niemand wil oud zijn. Hoe zorgen we voor de groeiende groep 'krasse knarren' van nu en later? VPRO Tegenlicht gaat op zoek naar denkers en doeners die niet wegduiken voor de grijze golf van morgen.

Nederland staat aan de rand van een grijze golf. Als er niks verandert is in 2040 een derde van de bevolking grijs, zorgbehoevend en op zoek naar een passende woonvorm. De huidige generatie ouderen laat zich al niet meer wegstoppen in grote centra aan de rand van de stad. Overal in het land ontstaan alternatieve ideeën en voorbeelden van hoe we beter en langer thuis kunnen wonen. 

Zo leven in het Knarrenhof ouderen samen in hof, ieder in een eigen aangepast huis. Het meergeneratiehuis geeft ouderen de mogelijkheid om dicht bij familie te wonen, in een eigen woonruimte. Een onderliggend uitgangspunt karakteriseert de nieuwe ouderenzorg: zelfstandig zolang het kan.

 © Maarten Kramer

Veel ouderen leven het liefst zo lang mogelijk voor zichzelf in hun vertrouwde - ruime - afbetaalde huis. Dat is alleen lang niet altijd mogelijk, doordat de woning ontoegankelijk wordt en zorg ver weg is. 

In de aflevering 'Samen grijs worden' zie je mensen die alternatieve woonvormen bedenken, en onderzoeken hoe technologie kan helpen om langer zelfstandig te wonen. Het is tijd om anders te kijken naar de ouderenzorg. 

Regie: Maren Merckx
Research: Carlijn Teeven
Productie: Koos van de Merbel
Eindredactie: Doke Romeijn en Geert Rozinga

Jos de Blok in de Tegenlicht Podcast

Hoe bereiden we ons voor op de ‘grijze golf’ die Nederland de komende jaren te wachten staat? Als het aan Jos de Blok ligt, maken we allereerst een einde aan de managementcultuur die de zorg in een houdgreep heeft.

Jos de Blok: we kunnen vergrijzing alleen aanpakken als we een einde maken aan de managementcultuur

lees meer

in deze uitzending ↓

 © Maarten Kramer/ Tegenlicht

Jos de Blok

zorgondernemer

Jos de Blok wil een nieuw concept uitrollen: Buurtwonen. Een vorm van lokaal wonen en zorgen, die hij wil uittesten in Zeeuws-Vlaanderen. Daar liggen zijn wortels en woont zijn moeder nog steeds zelfstandig. Hij werkte zelf ooit als wijkverpleegkundige in de zorg en zag dat de sector zowel organisatorisch als financieel vastgelopen was. Als antwoord richtte hij Buurtzorg op, een thuiszorgorganisatie zonder managers. Nu gaat hij met Buurtwonen een stap verder.

In 2017 maakte Tegenlicht een portret over Jos de Blok en zijn radicale idee over de aanpak van de zorg.

 © Maarten Kramer/ Tegenlicht

Teun Toebes

student zorgethiek

Teun Toebes besloot twee jaar geleden te gaan wonen op een gesloten dementie-afdeling van een zorgcentrum. Teun bevraagt als 22-jarige het systeem van opsluiting, en dat is hard nodig want elke jongere heeft twintig procent kans zelf met dementie oud te worden. 

 © Maarten Kramer/ Tegenlicht

Masi Mohammadi

hoogleraar aan de TU Eindhoven

Masi Mohammadi, hoogleraar Smart Architectural Technologies aan de TU Eindhoven, onderzoekt in een ‘slim’ huis hoe technologie mensen met dementie kan helpen om langer zelfstandig te wonen.

Mohammadi voorspelt dat onze huizen en straten in de toekomst adaptieve levende organismen zijn. Ze zullen voor ons zorgen en als sociaal intelligente omgeving met ons meevoelen.

 © Maarten Kramer/ Tegenlicht

Auguste van Oppen

architect

Auguste van Oppen is ontwerper van zijn eigen driegeneratiehuis in Amsterdam, waar hij samen met zijn schoonouders woont. Hij onderzoekt hoe het meergeneratiewonen op grotere schaal in Nederland kan worden geïntroduceerd. 

Tot de Tweede Wereldoorlog was meergeneratiewonen een veelvoorkomende woonsituatie, dit veranderde door de groeiende welvaart. Door veranderende politieke en economische situaties is meergenergatiewonen opnieuw een relevante woonoplossing voor de westerse maatschappij.

 © Maarten Kramer/ Tegenlicht

Peter Prak en Liedeke Reitsma

bedenkers Knarrenhof

Peter Prak en Liedeke Reitsma zijn bedenkers van het Knarrenhof, een woonconcept voor senioren die samenwonen in een hofje en, indien mogelijk, voor elkaar zorgen. Steeds meer Knarrenhofjes worden gerealiseerd in Nederland door lokale burgerinitiatieven.

Prak heeft al 25 jaar ervaring in het ontwikkelen van woonwijken. Hij werd benaderd door Liedeke met de vraag waarom de gemeente Zwolle geen woonoplossingen biedt voor ouderen met een kleiner pensioen. Zo is het idee voor het Knarrenhof ontstaan.

 © Maarten Kramer/ Tegenlicht

Freek van Zeist en Tijs Crielaers

ontwikkelaars mantelzorgwoningen

Freek van Zeist (TheNewMakers) en Tijs Crielaers (New Concept Housing) ontwikkelen mobiele woningen die naar wens als mantelzorgwoning geplaatst kunnen worden. De woning wordt geplaatst in een tuin of aan een woning, zodat ouderen zelfstandig kunnen leven met de mantelzorger naast de deur.