Publicaties

Voor de omstander wellicht een opmerkelijke zet: Elon Musk die de radicaal-rechtse AfD aanmoedigt. Voor Timothy Snyder, als hoogleraar geschiedenis gespecialiseerd in de Holocaust en Oost-Europa, allesbehalve verrassend. VPRO Tegenlicht duikt met Snyder in de gedachtegang van oligarchen, die elkaar steeds vaker weten te vinden op het wereldtoneel.

Mariana Mazzucato waarschuwt voor de uitdijende consultant-industrie en houdt een pleidooi voor het beteugelen ervan.

Carlo Rovelli ziet tijd als een fenomeen dat we ervaren, maar niet op zichzelf bestaat. Om het niet-bestaan van tijd te snappen moeten we niet vragen wát tijd is, maar hoe het te werk gaat. Zo kunnen we onze dagelijkse reis door de tijd op een andere manier begrijpen.

Marleen Stikker ziet onze telefoon als het epicentrum van de huidige geopolitieke veldslag, maar ook als het belangrijkste gereedschap om in verzet te komen. In tijden van oorlogsdreiging is een autonome telefoon, die niet hoeft te voldoen aan de belangen van machtige techbedrijven, een essentieel onderdeel van ieders noodpakket.

Door te bouwen op én met de natuur kunnen we onze vernietigende impact op de aarde een halt toe roepen. Eeuwenoude wijsheden vertellen ons bovendien al duizenden jaren hoe dat moet.

De jaren ’90, na het einde van de Koude Oorlog, worden vaak geportretteerd als overwinning van de liberale democratie. De Canadese historicus Quinn Slobodian beschrijft juist een omgekeerde beweging. Is kapitalisme gevaarlijk voor de democratie?

Hoe maak je tegenwoordig nog contact met onbekenden? Wanneer heb je voor het laatst spontaan een gesprek aangeknoopt met een vreemde? VPRO Tegenlicht duikt in de wereld van vreemden en de kunst van betekenisvolle ontmoetingen.

Over 25 jaar moet het definitief afgelopen zijn met de gasketel. Dan hebben we het niet meer over cv-ketels maar over warmtenetten. VPRO Tegenlicht volgt de denkers en doeners die deze warmterevolutie proberen vlot te trekken.

Wat betekent het om vrouw te zijn anno 2024? Kan je feminist zijn, maar ook feminien? En kunnen eigenschappen die vaak aan vrouwen worden toegedicht - zoals zachtheid, verzorgen en overgave - bestaan naast het willen zijn van een onafhankelijke vrouw?

De wereld is volgens kwantummechanica relationeel, met andere woorden: de wereld wordt bepaald door wat wij doen en hoe wij ernaar kijken. De werkelijkheid die wij ervaren vooral ontstaat uit de interactie die we ermee hebben, betoogt theoretisch natuurkundige Carlo Rovelli.

Met Tegenlicht toekomstverkenner, activist en onderzoeker Vatan Hüzeir gaan we in gesprek over welke strategieën hij gebruikt om effectief de macht te ondermijnen.

Onze Nederlandse culinaire identiteit, bestaat die eigenlijk wel? Hoe Hollands is een ‘AVG-tje’ als de sperziebonen uit Kenia worden geïmporteerd en de aardappelen oorspronkelijk uit Peru komen? Tegenlicht (her)ontdekt een culinaire trots van eigen bodem: zeewier.

In 2030 dient de gesloten jeugdzorg te zijn verdwenen. Een kind mag niet meer worden opgesloten, maar zijn daarmee ook de vele misstanden verdwenen? Tegenlicht houdt een complex systeem dat al vijftig jaar dezelfde fouten herhaalt een spiegel voor.

Hersenwetenschapper Maren Urner legt uit hoe ons brein met het nieuws omgaat dat ons overstelpt. En hoe we onze hulpeloosheid kunnen beteugelen als we denken dat we er toch niets aan kunnen doen.

VPRO Tegenlicht spreekt de Canadees-Joodse auteur en hoogleraar Naomi Klein over de genocide in Gaza, Israël als etnostaat, en de (studenten)protesten. Klein is al jaren bestuurslid van Jewish Voice for Peace en zeer kritisch op de staat Israël, waar ze overeenkomsten ziet met de Westerse koloniale geschiedenis.

Schrijver Aja Barber fileert de geglobaliseerde fastfashionketen genadeloos en legt historische verbanden met het Europees kolonialisme: immers, de fast fashion industrie buit het mondiale Zuiden fluitend uit. En is de consument z’n aankoop zat, dan exporteert het Westen z’n kledingafval onder het mom ‘donatie’ gewoon weer zuidwaarts.

Friese koeien en gigantische kassen met sla, midden in de woestijn? Op het Arabisch Schiereiland kampen ze met een droog woestijnklimaat, wat voedsel verbouwen vrijwel onmogelijk maakt. Ons natte, koude kikkerlandje blijkt een bron van inspiratie én innovatieve oplossingen.

In deze Toekomstverkenning waarschuwt Guillaume Pitron voor de schaduwkant van de energietransitie en digitalisering. Is er een andere weg?