Publicaties

Sinds 2011 werkt Tegenlicht samen met het radioprogramma Bureau Buitenland. De programma's zijn sindsdien inhoudelijk op elkaar afgestemd.

Evgeny Morozov is kritisch over het gedrag van zo ongeveer alle spelers die bij zogenaamde internetrevoluties betrokken zijn: NGO’s, de leiders van de digitale revolutie, bedrijven en de media. In zijn boek 'The Net Delusion. The Dark Side of Internet Freedom' (2011) krijgen ze er allemaal van langs. Morozov verdiept zich in opstanden zoals die in Iran in 2009. Zijn boek verscheen net voor de Arabische Lente en zijn commentaar daarop verscheen in verschillende artikelen en opiniestukken.

Westerse bedrijven leveren al jaren technologie waarmee autoritaire regimes hun burgers kunnen onderdrukken. Met een nieuwe wet wil de EU dat moeilijker maken.

Het Internet als bevrijdende kracht richting democratie. Evgeny Morozov, schrijver van ‘The Net Delusion’ vindt dit een valse voorstelling van zaken. Hij neemt plaats in een visuele arena met twaalf schermen, waarin hij wordt gebombardeerd met beelden en quotes.

Steeds meer vruchtbare landbouwgrond in ontwikkelingslanden komt in handen van buitenlandse investeerders. Sinds 2001 werd wereldwijd een gebied ter grootte van West-Europa - 227 miljoen hectaren - verkocht of verpacht, meldt Oxfam Novib. ‘Investeerders negeren de mensen die op dat land wonen en er voor hun bestaan afhankelijk van zijn.’

VPRO Gidsartikel

Nieuwe media zijn opium voor het volk, aldus Evgeny Morozov. In Tegenlicht beweert hij dat de glorieuze rol die het internet is toegedicht bij het ontketenen van democratische revoluties schromelijk overdreven is.

De Calouste Gulbenkian Foundation is een vermogende Portugese stichting die projecten op het gebied van kunst, liefdadigheid, onderwijs en wetenschap financieel ondersteunt. Het was deze stichting die Manuel Castells benaderde met het verzoek of hij leiding en vorm wilde geven aan het Aftermath Network.

Aftermath Network biedt nieuwe perspectieven op de crisis.

Shortly after the beginning of the financial crisis of 2008 sociologist Manuel Castells gathered a small group of international topintellectuals to ponder the crisis. While the crisis expanded, Castells named his group 'The Aftermath Network', a reference to the new world which according to him will emerge from the ashes of the crisis.

Het Aftermath Network telt veertien leden. Van hen sprak Van der Haak er twaalf. Veruit de bekendste naam is die van oprichter en socioloog Manuel Castells (1942). Hij is een van de invloedrijkste sociale wetenschappers ter wereld, gaf les aan gerenommeerde universiteiten in Europa en de VS, en schreef 23 boeken. Waarschijnlijk de bekendste daarvan is The Rise of the Network Society (1996). Trouwe VPRO-kijkers zullen Castells kennen als gast in uitzendingen van DNW en Tegenlicht.

VPRO-documentairemaker Bregtje van der Haak mocht als enige journalist ter wereld aanschuiven bij het Aftermath Network, een geheime internationale denktank. In Tegenlicht treedt het netwerk voor het eerst naar buiten.

De Tegenlichtuitzending 'Het einde van de internet-utopie', waarin de jonge Wit-Russische internetcriticus Evgeny Morozov de vloer aanveegt met de sociale netwerkdroom, wordt momenteel tentoongesteld op een grote designexpositie in Zuid-Korea: de Gwangju Design Biennale 2011.

Fukuyama's 'voortschrijdende inzichten'

Voor historici (zoals ondergetekende) is Francis Fukuyama in de eerste plaats een provocateur. Wie het einde van 'de geschiedenis' afkondigt, zoals hij in 1992 deed in 'The End of History and the Last Man', heeft het uiteraard niet helemaal begrepen. Dat de combinatie van vrije marktkapitalisme en 'liberale' democratie overal ter wereld zou postvatten en alle aardse problemen zou oplossen bleek toch vooral een staaltje vermetel wensdenken.

Tegenlicht evalueert 'tien jaar 9-11' met drie prominente Amerikanen: een militair, een diplomaat en een politicoloog. Voor elk van hen afzonderlijk heeft de lange nasleep van de val van het WTC een speciale betekenis.

Lawrence Wilkerson uit in de Tegenlichtuitzending De Impact met name kritiek op de zogenaamde "Bush Six": zes hoge ambtenaren die een juridisch raamwerk creëerden dat marteling en mishandeling van terroristen mogelijk maakte. 'They're not lawyers, they're evil.'

Hoe het strafrecht veranderde na 9/11

Na de aanslagen van elf september werden strenge wetten opgesteld om volgende aanslagen te voorkomen. Volgens Menno Dolman, universitair docent strafrecht, gaan sommige wetten te ver. ‘Onmiddellijk toegeven aan primitieve sentimenten is niet het antwoord op terechte angst.’

Oude bekenden van Tegenlicht kijken terug op de nasleep van de aanslagen van 11 september 2001. De twijfels van toen, de kennis van nu en de lessen voor later.

Indrukwekkende documentaire over de gevolgen van schaliegaswinning in de VS