Meer dan 40% van de volwassen Nederlanders voelt zich eenzaam. Dit zijn niet alleen ouderen, ook steeds meer jonge mensen geven aan te kampen met eenzaamheid.
Mede dankzij het internet leven we steeds meer langs elkaar heen in onze zelfgekozen bubbels. Ook de gentrificatie van steden werkt concentraties van ‘geslaagden’ in de hand – bubbels op zichzelf.
Bovendien zijn we door de coronacrisis noodgedwongen versneld het contactloze tijdperk ingeleid: menig werknemer Zoomt en Slackt er vanuit huis op los. Het is bekend dat te lang alleen zijn mensen ziek maakt. VPRO Tegenlicht onderzoekt hoe we de eenzaamheid kunnen tegengaan en hoe we weer meer met elkaar in contact kunnen komen.
over de uitzending
Filosoof en psychiater Damiaan Denys verbindt het neoliberalisme en de dwang om winst te maken aan een eenzaamheidscrisis. Een crisis die wereldwijd heeft toegeslagen en verder gaat dan een pandemie die de mens tijdelijk meer op zichzelf heeft geworpen. Want al ruime tijd voor de COVID-pandemie bleken onze telefoons boeiender dan de mensen om ons heen, en nodigde de architectuur van veel moderne wijken niet uit om écht samen te leven/komen.
het boerenbedrijf is een kille, technologische plek geworden
lees hier meer over de uitzending
Automatisering heeft ons veel werk uit handen genomen, maar die slagen in effectiviteit en efficiëntie gingen wel ten koste van de sociale interactie op – en zingeving van – het werk. Zo was het boerenbedrijf kortgeleden een agrarisch bedrijf waar veel mensen samenwerkten. Nu is het een kille, technologische plek geworden waar de boer in zijn eentje iedere dag weer twee honderd koeien staat te melken. De Europese zelfmoordcijfers onder boeren zijn hoog, Frankrijk verliest zo’n zeshonderd boeren per jaar aan zelfmoord, maar ook Nederland luidt inmiddels de noodklok.
Ook in de almaar groeiende steden vereenzaamt de mens. Door de torenhoge huren en verkoopprijzen van stadswoningen worden onze binnensteden steeds meer bewoond door een subcultuur van ‘geslaagden,’en worden de armen uit de steden verdreven. Een gevaarlijke trend, want zo verdwijnt dat wat minder goed gaat uit het zicht. Damiaan Denys waarschuwt voor het gevaar van de nieuwe eenzaamheid, voor gevoelens van marginalisering en machteloosheid, van isolement, van buitengesloten zijn en niet gehoord worden. Dit veroorzaakt wantrouwen in instituties en maakt ons vatbaarder voor o.a. populisme en alternatieve werkelijkheden.
VPRO Tegenlicht onderzoekt hoe we het tij kunnen keren. Hoe kunnen we deze crisis het hoofd bieden? Hoe kunnen we onze wereld anders inrichten zodat we elkaar weer zien zoals we zijn: gezelschapsdieren die veel beter functioneren als we samenwerken.
Regie: Britta Hosman
Research: Fleur Amesz
Productie: Marie Schutgens
Montage: Remi van der Heide
Eindredactie: Doke Romeijn en Geert Rozinga
over de sprekers
wie zijn deze sprekers? ▾
'Je bent alleen op de wereld, omdat je opgesloten zit in je eigen bewustzijn'
Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.
Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.
ga naar een Meet Up!
