technologie Aflevering

de prijs van AI

Wat gaat er schuil achter de glanzende belofte van Artificial Intelligence? VPRO Tegenlicht toont de werkelijkheid achter het rookgordijn dat Silicon Valley ons voorhoudt, spreekt met mensen die zich bezighouden met het ontleden van de wereldwijde AI-industrie en gebruikt de mogelijkheden van de nieuwste AI-producten om de plekken te verbeelden en de mensen een gezicht te geven, waarvan Big Tech liever niet heeft dat ze gezien worden.

Generative AI is het nieuwste buzzword in Silicon Valley. De Big Techgiganten buitelen over elkaar heen om chatbots te lanceren en om AI-assistenten, gebaseerd op grootschalige taalmodellen, in hun producten te verwerken. Het credo is: wij bouwen de krachtigste technologie sinds de uitvinding van elektriciteit, en die staat op het punt om alles te veranderen. En dit gebeurt allemaal in ‘The Cloud’. 

lees meer over de documentaire

Zijn we opnieuw verblind geraakt door de glans van Silicon Valley en de belofte van kunstmatige intelligentie? Want achter het recente succes van AI gaat het gebruik van nog meer grondstoffen, nog meer data, nog meer rekenkracht en nog grotere serverparken schuil. Wie uitzoomt, ziet dat AI een hongerig beest is dat gevoed moet worden met de allersnelste chips, enorme datasets en slecht betaalde arbeid. In de vorm van siliciummijnen, eindeloze rijen stroom slurpende servers of Syriërs die data labelen voor de volgende generatie generative AI. 

AI blijkt geen goddelijke machine, maar een industrie die bloed, zweet en metalen kost. Een systeem van extractie en uitbuiting op industriële schaal met grote gevolgen voor de aarde en de mens.

 ©  Tegenlicht

Milagros Miceli
Milagros Miceli beweegt zich als socioloog en computerwetenschapper op het snijvlak van data, mensen en macht, waarmee ze middels ghost work vooral de verschillende vormen van datawerk blootlegt. Miceli werkt aan de Technische Universiteit Berlijn, en is research fellow bij het Distributed AI Research Institute (DAIR) waarvoor ze nauw samenwerkt met gevierd computerwetenschapper Timnit Gebru, oprichter van DAIR en Black in AI.

 ©  Tegenlicht

Vladan Joler
Vladan Joler is hoogleraar Nieuwe Media aan de Universiteit van Novi Sad in Servië en oprichter van de SHARE foundation, waar hij SHARE Lab leidt – een onderzoekslaboratorium waar onder andere algoritmische transparantie, digitale arbeidsuitbuiting en onzichtbare infrastructuren onder de loep worden genomen. Zelf doopte Joler zich een kritische cartograaf, die zijn levenswerk maakt van het in kaart brengen van de onzichtbare werkelijkheid achter onze schermen. Als kunstenaar werkte hij aan Anatomy of an AI System.

 ©  Tegenlicht

Tamay Besiroglu
Tamay Besiroglu bijt zich als onderzoekswetenschapper en mededirecteur van onderzoeksgroep Epoch vast in vraagstukken over de toekomst van AI. Hoe vindt vooruitgang in AI plaats, welke economische gevolgen kunnen we zien van geavanceerde AI, wat zijn de grenzen aan onze rekenkracht en data? Besiroglu is daarnaast verbonden aan het befaamde Massachusetts Institute of Technology (MIT).

aan deze documentaire werkten mee

Marije Meerman
Marije Meerman (1967) was vaste programmamaker bij Tegenlicht en is inmiddels eindredacteur. Haar films gaan over de impact van globalisering, economie en internationale politieke verhouding op het individu.

regie
Marije Meerman

research & prompting
Arnout Arens

camera
Thomas van Krugten

geluid
Daan Arens
Benny Jansen
Till Aldinger
Matthew Thomson

montage
Michiel Hazebroek

stem
Sarah Sylbing

mixage 
Tim van Peppen

kleurcorrectie
Roman Strijbos

beeldresearch
Paula Witkamp

vormgeving
Julia Veldman

productie
Marie Schutgens
Koos van de Merbel

productie stagiair
Nina Suijkerbuijk

redactie
Ilija Bozovic
Mo Jouhri
Chiara Lampis Temmink
Phoebe Paak
Lotte Schuengel
Tara Vierbergen

eindredactie
Jasper Koning
Geert Rozinga

met dank aan
Olivia Solis

© VPRO 2023

verhalen bij dit thema

in deze documentaire

    Abeba Birhane

    Abeba Birhane legt zich als cognitief wetenschapper toe op het onderzoeken van menselijk gedrag, sociale systemen en verantwoorde en ethische kunstmatige intelligentie, en toetst wat er daadwerkelijk allemaal in de gigantische datasets zit waarmee AI getraind wordt. Birhane is momenteel senior fellow in Trustworthy AI bij Mozilla Foundation en universitair docent aan de School of Computer Science and Statistics aan het Trinity College in Dublin, Ierland.

    ©  Tegenlicht