Deze econoom ontwikkelde een bedrijfsbalans om de wereld eerlijker te beschrijven

Voorstel: zodra ons land weer open mag, beginnen  we een grootschalige radicale operatie om onze economie te herstellen. We bedekken heel Nederland met een laag olie, die we kopen van Shell. Dat bedrijf kreeg immers een zware klap tijdens de crisis. Vervolgens huren we een hoop schoonmaakbedrijven in om de boel weer op te ruimen.

Goed idee? Wel als je kijkt naar de economische indicatoren die belangrijk zijn voor hoe we nog steeds vaak naar de economie kijken: het bruto nationaal product groeit, de werkgelegenheid neemt toe.

Tekst loopt door onder video

onzichtbare en toekomstige generaties zijn de dupe

Bovenstaand voorbeeld is wellicht extreem, maar toch niet zo extreem als je denkt. Al decennia lang groeit de welvaart in de wereld met een behoorlijke rotgang, maar wel ten koste van milieu en klimaat. Bovendien bleek die welvaart vooral in het bezit van de rijkste één procent. Grofweg de helft van de bevolking in Westerse samenlevingen bezit weinig tot geen vermogen.

Dat besef, dat "we" als samenleving de afgelopen halve eeuw niet per se welvarender zijn geworden, maar grotendeels ten koste van onzichtbare en toekomstige generaties hebben geleefd, daalt langzaam maar zeker in.

Dat gaat niet vanzelf. Het idee van een economie die verder kijkt dan blinde groei wordt de laatste jaren met steeds groter succes gepromoot door voortrekkers als Kate Raworth en Tim Jackson. In het onderwijs probeert de beweging Rethinking Economics al een aantal jaren het curriculum heterogener te maken.

Het doel van al die voortrekkers? De economische wereld eerlijker beschrijven. Want als er één ding ontbreekt in de huidige economische wereld, dan zijn het gestandaardiseerde instrumenten om de wereld te laten zien zoals hij echt is. 

Al decennia lang groeit ‘de welvaart’ in het Westen met een behoorlijke rotgang, maar wel ten koste van milieu en klimaat

zo beschrijven we de wereld eerlijker

De wereld eerlijker beschrijven, dat is precies wat de succesvolle Oostenrijkse econoom Christian Felber ook graag wil doen. Zijn belangrijkste boodschap: niet financiële winst of een groeiend bruto binnenlands product moet het doel zijn van een economie, maar waarden die we zelf kiezen. Felber schreef een boek, ‘The Economy for the Common Good’ (ECG), én ontwikkelde een instrument voor bedrijven om die zelfgekozen waarden op de bedrijfsbalans te zetten: een bedrijfsbalans voor het algemeen belang, zo noemt hij het. ECG-bedrijven geven niet alleen een overzicht van de cijfers, maar ook van de daadwerkelijke toegevoegde waarde. Deze ethische balans moet als het aan Felber ligt uiteindelijk net zo belangrijk worden als de financiële bedrijfsbalans.

Wat is dan die daadwerkelijke toegevoegde waarde? Hoe maak je een product waarin het algemeen belang is gewaarborgd?  Felber somt op: ‘Menselijke waardigheid, solidariteit, sociale rechtvaardigheid, duurzaamheid, transparantie en medezeggenschap. Dat zijn de meest voor de hand liggende waarden die we nu gebruiken, omdat ze in onze grondwet zijn vastgelegd.'

Dat wat bedrijven bijdragen aan de samenleving kunnen we vangen in een puntensysteem

We hebben wetten nodig. En dat begint met het inperken van kapitaalvlucht naar belastingparadijzen

Video gemaakt door:

Interview
Martijn Kieft

Camera & Geluid
Gregor Meerman

Montage
Philip Chemayel

Vormgeving
Julia Veldman

Eindredactie
Daan Kuys
Julia Veldman
Martijn Kieft