Goed geld verdienen

Het aandeelhouderskapitalisme - het bedrijfsmodel gefixeerd op winstmaximalisatie en aandeelhouderswaarde - krijgt de laatste jaren groeiende kritiek. De coronacrisis zorgde voor extra ophef, toen winstmachines zoals Booking.com ineens hun hand ophielden bij de overheid voor financiële steun. 

Hoe kan het anders? Een groeiende groep ondernemers experimenteert met nieuwe modellen voorbij het kortetermijndenken. Zij vinden dat bedrijven een positieve bijdrage zouden moeten leveren aan de samenleving en de planeet. De sociale en duurzame missie van het bedrijf hoort centraal te staan, niet maximaal economisch gewin. In deze uitzending gaan we op zoek naar de toekomst van ondernemen.  

Hoe verdienen we goed geld? 

over de uitzending

De coronacrisis heeft pijnlijk blootgelegd wie de ‘corporate villains’ zijn. Bedrijven die zich de afgelopen jaren – onder druk van aandeelhouders – blindstaarden op korte termijn winstmaximalisatie, maar vrijwel direct in financiële problemen kwamen toen COVID-19 wereldwijd de kop opstak. Sommige moesten staatssteun aanvragen wat hen op veel publieke verontwaardiging kwam te staan. VPRO Tegenlicht gaat op zoek naar nieuwe bedrijfsmodellen die de economie crisisbestendig(er) maken.

Welke toekomst wacht de bedrijven die zich alleen op kortetermijnwinst richten?

lees verder

The Financial Times kondigde ‘het einde van het aandeelhouderskapitalisme’ aan. Zelfs de conservatieve krant ziet in dat het anders moet. Ondernemingen zijn tegenwoordig, de tech-sector voorop, vaak gecommodificeerd: de waarde van een bedrijf is belangrijker geworden dan de producten of diensten die het realiseert. Het verhandelen van bedrijven lijkt het hoogste doel geworden en idealen zijn naar de achtergrond verdwenen, of totaal uit beeld geraakt. 

Gelukkig experimenteert een voorhoede van ondernemers al met nieuwe bedrijfsmodellen die stabiliteit, verantwoordelijkheid en continuïteit als leidraad nemen. Denk aan een collectief van bedrijven dat samenwerkt in een coöperatie en fondsen, arbeidskrachten en andere resources deelt (door middel van Steward Ownership). Of bedrijfsvoering volgens de lijnen van ‘post-growth economics’, zoals CEO Melanie Riebeck doet met Radically Open Security. 

Er zijn ook een aantal grote, gerenommeerde bedrijven waar de aandeelhouderswinst níet voorop staat. Het Deense biermerk Carlsberg is een voorbeeld van zo'n bedrijf. In plaats van aandeelhouders is een stichting eigenaar van de bierbrouwer, die de winst investeert in de verduurzaming van het biermerk. De Nederlandse topman Cees ’t Hart heeft als geen ander zicht op de verschillen tussen ‘zijn’ Carlsberg en multinationals waarin de aandeelhouder het volledig voor het zeggen heeft. Welke toekomst ziet de topman voor bedrijven die zich alleen op kortetermijnwinst richten?

In de aflevering Goed geld verdienen spreken we onder andere met Cees 't Hart (ondernemer), Melanie Rieback (ondernemer), Armin Steuernagel (ondernemer), Mariana Mazzucato (econoom), en Hans van den Broek (ondernemer) over de toekomst van ondernemen. 

Regie: Martijn Kieft
Research: Tom Reijner
Productie: Jeroen Beumer
Eindredactie: Bregtje van der Haak, Doke Romeijn, Geert Rozinga

over de sprekers

wie zijn deze sprekers?

© npo

'we hebben een heel raar systeem gecreëerd met ons pensioen-geld'

Lijnse is directeur van arbitragehandelsonderneming Nyenburg. Het bedrijf houdt zich bezig met arbitragehandel, dit is het profiteren van een tijdelijk prijsverschil van hetzelfde aandeel op verschillende markten. Bart Lijnse maakt deel uit van de raad van bestuur en is eindeverantwoordelijk voor de arbitragehandel van het bedrijf.

'het “extractie-model” zal gaan plaatsmaken voor vormen van zakendoen die juist waarde toevoegen in plaats van onttrekken'

© npo

'om nou elke morgen je bed uit te komen om het beter te doen voor de derde Ferrari van een investeerder, dat is niet zo motiverend'

Lijnse is directeur van arbitragehandelsonderneming Nyenburg. Het bedrijf houdt zich bezig met arbitragehandel, dit is het profiteren van een tijdelijk prijsverschil van hetzelfde aandeel op verschillende markten. Bart Lijnse maakt deel uit van de raad van bestuur en is eindeverantwoordelijk voor de arbitragehandel van het bedrijf.

'de online boekingsmarkt voor hotel-overnachtingen is kapot'

verdieping

ga naar een Meet Up!