Deze tipping points bedreigen het voortbestaan van de mensheid

Onze manier van leven zal binnen enkele decennia dramatisch veranderen door klimaatverandering. Een aantal onomkeerbare kantelpunten staan op de stoep. Ondertussen willen onze Nederlandse bestuurders vooral zo snel mogelijk terug naar het 'oude normaal'.
Deze tipping points bedreigen het voortbestaan van de mensheid
Na een weinig vruchtbare COP27 in Sharm El-Sheikh (over prangende klimaatkwesties werden vorig jaar precies nul knopen doorgehakt) is nu COP28 aan zet. Met als hoogst opmerkelijke host de olierijke Verenigde Arabische Emiraten. De voorzitter is zonodig nog verrassender: Sultan Ahmed al-Jaber, baas van staatsoliebedrijf Adnoc. Nooit eerder was de olie- en gasindustrie zo sterk aanwezig op een klimaatconferentie.
Greta Thunberg roerde zich al: ‘Volstrekt belachelijk,’ zei ze erover. En dat is het. Toch: onder het mom ‘kansen zien’ kan het ook zomaar ’ns positief uitpakken daar in Dubai, en beloven de Verenigde Arabische Emiraten beterschap en een olielozere toekomst.
Dat de gemiddelde oliebaron smoor is op geld en niet zoveel op heeft met het klimaat, helpt niet per se. Dat de olie- en gasindustrie best wat macht en daardoor een stevige lobby hebben ook niet. Dat Abu Dhabi onlangs zijn olieproductie in plaats van afbouwde juist opschroefde, helpt ook niet mee. En nu we toch bezig zijn, schuiven we voor het gemak ook maar terzijde dat The Guardian eerder dit jaar ontdekte dat staatsoliebedrijf Adnoc e-mails kon inzien van COP28, waarop de Franse Europarlementariër Manon Aubry ontsteld sprak van een schandaal:
‘An oil and gas company has found its way to the core of the organisation in charge of coordinating the phasing out of oil and gas. It is like having a tobacco multinational overseeing the internal work of the World Health Organization.’
Hoe dan ook zijn de verwachtingen dit jaar hooggespannen. Niet in de laatste plaats vanwege de Global Stocktake, lees: in Parijs werd in 2015 afgesproken dat in 2023 voor het eerst de balans zou worden opgemaakt wat betreft de klimaatdoelen. Ligt de wereld op koers wat betreft de 1,5 graad? Het antwoord: nee.
Het is dus te hopen dat COP28 vruchtbaarder blijkt dan COP27, want er zitten ons een paar tipping points akelig op de hielen. Daar schreven we eerder over. Leest u mee:

Hoeveel rampen zijn er nodig voor een cultuuromslag?
kijk de video

Wat houdt pensioenfondsen nog tegen om te desinvesteren?
lees het artikel
domino-stenen
Het gaat dan om de zogeheten ‘tipping points’. Tipping points zijn momenten waarop veranderingen op sommige plekken in de wereld niet meer te stoppen zijn. Van smeltend ijs, waardoor de zeespiegel dertien meter zou kunnen stijgen, tot aan het afsterven van het regenwoud in de Amazone, waardoor het van CO2-opslag verandert in een CO2-uitstoter.
Wanneer we deze omslagpunten bereiken, zetten veranderingen zoals opwarming door, en dat buiten onze macht. Opwarming van de aarde is dan ook geen lineair proces dat sowieso stopt wanneer we in 2050 geen broeikasgassen meer uitstoten. Verschillende klimaatsystemen over de hele wereld maken opwarming en andere vernietiging van de aarde abrupt, onvoorspelbaar en wellicht onomkeerbaar. We moeten er dus alles aan doen om deze dominostenen zoveel mogelijk te laten staan.
Klimaatwetenschappers hebben inmiddels meer dan tien tipping points geïdentificeerd in klimaatsystemen op onze planeet. Die systemen kunnen elkaar ook nog eens versterken. Hieronder vind je een paar van de belangrijkste.

1. ontdooiende grond
Andere bedreigde klimaatsystemen
Eenmaal voorbij hun tipping point zullen essentiële plekken op aarde onomkeerbaar veranderen. De gevolgen daarvan zijn weliswaar moeilijk voorspelbaar, maar in elk geval immens. Het betekent mogelijk het einde van de mensheid.