Hoe de onderwijssector zich verzet tegen Big Tech

Het Rathenau Instituut sloeg vorig jaar alarm. Er is een groeiende afhankelijkheid van buitenlandse techleveranciers voor essentiële diensten in het onderwijs, zoals videobellen en dataopslag. Geschat wordt dat zeventig procent van het basisonderwijs in Nederland gebruik maakt van Google-software. 

‘Het is zorgelijk dat de tech-ideologie tot in de vezels van elke sector van onze samenleving is doorgedrongen'

Het onderwijs is steeds afhankelijker van Big Tech

‘Waar ik me vooral zorgen over maak is dat de tech-ideologie, commerciële waarden, tot in de vezels van elke sector van onze samenleving zijn doorgedrongen,’ zegt hoogleraar José van Dijck tijdens de VPRO Tegenlicht Meet Up over hoe we uit de greep van Big Tech kunnen ontsnappen. Van Dijck doet onderzoek naar publieke waarden in de digitale samenleving aan de Universiteit Utrecht en won eerder de Spinozapremie, de hoogste Nederlandse onderscheiding in de wetenschap.

Tijdens de Meet Up waarschuwt ze dat de afhankelijkheid van Big Tech het publieke karakter en de autonomie van scholen en universiteiten bedreigt. ‘In het onderwijs zijn we steeds meer afhankelijk van de systemen van grote techbedrijven. We worden een radertje in het systeem.’

Vroeger was het internet volgens Van Dijck een bos met talrijke kleine boompjes. Nu is er een bos ontstaan waar alles in de schaduw staat van één type boom: de Californische mammoetboom, oftewel Silicon Valley. Er is nog wel wat publieke ruimte, maar over het algemeen is het ‘een ecosysteem waarin de vitale levenssappen steeds meer beheerst worden door de grote bedrijven.’ Wij als consumenten voeden deze boom elke dag. Onze gebruikersdata is de zuurstof en het water van dit ecosysteem.

'We zien dat we in staat zijn om Big Tech op de knieën te krijgen'