Digitale Detox
Hoe gaan we de macht van Big Tech inperken? Met alleen strengere regels gaan we het niet redden. Onze eigen digitale mentaliteit moet broodnodig veranderen.
De digitale diensten uit Silicon Valley hebben onze maatschappij compleet geïnfiltreerd. Wat is onze eigen verantwoordelijkheid voor het vergiftigde leefklimaat van de online samenleving? Filosoof Hans Schnitzler was al kritisch op Big Tech toen iedereen nog geloofde in de heilzame wonderen van Google en Facebook. Volgens hem staan we op een tweesprong: worden we definitief batterijen voor de machines, of behouden we onze autonomie en handelingsvrijheid? Het is tijd voor een digitale detox.
Dit seizoen bij Tegenlicht
Tegenlicht gemist? Of wil je een uitzending opnieuw kijken? Of het hele seizoen binge-watchen? Op deze pagina vind je alle Tegenlicht-afleveringen die tussen 12 september en 28 november 2021 zijn uitgezonden.
lees meer
Hoe vinden we onze levenslust terug in een digitale wereld?
De ondergang der mensheid is al vaak voorspeld. Gelukkig zijn we er nog steeds. Maar de ervaring leert: doemprofeten krijgen vroeger of later altijd gelijk. Dus in naam van de mensheid zullen we de dystopie du jour serieus moeten nemen. Je weet tenslotte maar nooit. We gaan het hebben over frictie. En over hoe onze verslaving aan frictieloosheid de bijl zet aan onze democratische samenleving.
Hoe kick je af van je smartphone?
Even helemaal offline? Voor een digitale detox kan je terecht bij een speciaal kamp in Amerika.
Dit is waarom je meer offline wil zijn
Wat Facebook echt wil: onze geest en ons bewustzijn
Volgens filosoof en publicist Hans Schnitzler leveren wij ons vrijwillig over aan het surveillancekapitalisme, zodat wij de gewetenslast niet meer hoeven te dragen. 'We leveren ons bewustzijn uit aan Facebook.'
Zo word je een digitale minimalist
langzaam veranderen we allemaal in Mark Zuckerberg
De nerds regeren de wereld: ze bepalen wat we kopen, wat we eten, hoe we leven. Maar wat voor mensen zijn dit eigenlijk? En moeten we ze wel op handen dragen?
Tegenwoordig moeten zelfs de grootste techno-optimisten toegeven dat de macht van Big Tech gigantische maatschappelijke risico’s met zich meedraagt. Ons werk, leven, en bestuur dreigt compleet op te gaan in het surveillance kapitalisme waarin enkele tech-tycoons onze levens meer beïnvloeden dan democratische instituties. Het is daarom tijd voor een volgende stap: de macht van tech-bedrijven moet worden ingeperkt. Maar hoe?
Hans Schnitzler vertelt over de serieuze dreiging van Big Tech, maar biedt tegelijkertijd voorbeelden van kansrijke initiatieven om het digitale domein uit de grip van de Big Tech-monopolisten te krijgen. Met alleen strengere regels gaan we het niet redden: onze eigen digitale mentaliteit moet broodnodig veranderen. Aan de basis ligt het besef dat menselijke behoeften, niet technologie, leidend zouden moeten zijn.
Regie: Roland Duong
Research: Arnout Arens
Montage: Roland Duong & Rinze Schuurman
Productie: Jeroen Beumer
Camera: Hans Bouma
Geluid: Tom de Groot
Eindredactie: Doke Romeijn & Geert Rozinga
over de sprekers ↓
Hans Schnitzler
filosoof
Hans Schnitzler is filosoof, publicist, spreker en voormalig columnist van de Volkskrant. Ook publiceert hij regelmatig op Follow the Money.
De invloed van digitalisering op de alledaagse leefwereld is een centraal thema in zijn werk, evenals ethiek, onderwijs en burgerschapsvorming. Voor zijn boek Kleine filosofie van de digitale onthouding liet hij millennials een ‘digitale detox’ doen. Want hoe is het om offline te zijn in een online wereld? Zelf weet hij dit het maar al te goed: hij heeft nog nooit een smartphone gehad.
In Wij Nihilisten - een zoektocht naar de geest van digitalisering zoekt hij naar de culturele wortels van het succesverhaal van Big Tech. Hij stelt dat we van oudsher argwanend zijn over het menselijk handelen. Door middel van technologie moet dit handelen voorspelbaar of zelfs overbodig worden gemaakt. We zijn nog vaak bang dat robots op mensen gaan lijken, maar het grote gevaar is volgens Hans Schnitzler dat mensen op robots gaan lijken. Hij wijst er dan ook op dat we met de introductie van elke nieuwe technologie moeten bedenken wat het zal doen met de waarden die we van belang vinden als mensen.
Is de digimens de laatste mens? In gesprek met Hans Schnitzler
In deze editie van De Slag om het Internet praat Roland Duong met Hans Schnitzler. Hij is de auteur van het boek 'Wij nihilisten' en richt zich als filosoof op digitalisering.
‘De ironie van Zuckerberg is dat hij ons eigenlijk disconnect’
meer zoals 'digitale detox'
De digimens
Digitale mensen worden steeds empathischer en krijgen een grotere rol in in onze levens. Kunnen zij ons helpen om maatschappelijke problemen op te lossen? Leven we in de toekomst parallel aan onze digitale medemens?
De grote dataroof
Harvard-professor Shoshana Zuboff schreef een monumentaal boek over de nieuwe economische orde: The Age of Surveillance Capitalism. In deze uitzending van VPRO Tegenlicht trekt Zuboff de sluiers weg van Google en Facebook, en onthult een genadeloze gedaante van het kapitalisme waarin niet natuurlijke hulpbronnen, maar de burger zelf als grondstof fungeert. Hoe kunnen burgers de zeggenschap over hun data terugkrijgen?
Offline als luxe
Altijd en overal online. Dat klinkt mooi, maar heeft een keerzijde. Met steeds meer digitale netwerken wordt offline zijn een luxe.
Technologie als religie
Tot voor kort hadden religies het alleenrecht op de hemel. Maar godsdienst heeft een nieuwe concurrent: het dataïsme. De overtuiging dat uiteindelijk alles, ook het leven zelf, niets meer is dan data.