Technologie als religie

De belofte is een programmeerbaar paradijs, waarin artificiële intelligentie ons eeuwig leven, geluk en schoonheid kan schenken. 

Wat betekent het dataïsme voor de toekomst van religie en spiritualiteit? En kan het ons, naast tal van praktische zegeningen, ook zingeving bieden? Filmmaker Hans Busstra, die als gereformeerde domineeszoon de kerk verliet, gaat op zoek naar zingeving en spiritualiteit in het tech-tijdperk.  

over de uitzending

Het kernidee van alle vormen van religie en spiritualiteit is dat het leven zin heeft en dat de mens – en alles wat hem/haar omringt – ‘bezield’ is. Dat er méér is dan wij kunnen waarnemen. En dat er iets ‘groters’ is dat de mensheid en de natuur verbindt. Maar als dat zo is, geldt dat dan ook niet voor de heilsleer van Silicon Valley (singulariteit, transhumanisme, artificial intelligence)?

Zijn de Apple stores straks de nieuwe tempels? En de serial entrepreneurs uit de tech-hoek straks de priesters van de nieuwste heilige mis? De mis van het geloof in steeds verfijndere technologie, die ons wezen binnenkort kan uploaden? Tot voor kort hadden religies het alleenrecht op de hemel. Maar godsdienst heeft een nieuwe concurrent: het dataïsme.

'Godsdienst heeft een nieuwe concurrent gekregen: het dataïsme'

▾ meer over de uitzending

Regisseur Hans Busstra gaat in Engeland te rade bij twee grijze eminenties van de exacte wetenschap: James Lovelock, die deze jaren van het Novaceen omschrijft als ‘de tijd dat wij onze technologische opvolgers baren en opvoeden’. En bij de beroemde wis- en natuurkundige, Nobelprijswinnaar, Roger Penrose, die juist liever spreekt van ‘artificial cleverness’ dan van ‘artificial intelligence’.

Ex-CERN en ex-ASML-medewerker Bernardo Kastrup is het met Penrose eens: na een vruchteloze speurtocht naar ‘het bewustzijn in de machine’ moest hij concluderen dat zowel de hi-tech wereld als de kerk ons in feite slechts een landkaart bieden van een gebied dat veel groter en veelomvattender is.

Kastrup begon een stichting ter promotie van het metafysisch idealisme: het idee dat de werkelijkheid in feite tussen de oren zit. Hoe dan nu verder? Samen met essayist Meghan O’Gieblyn, evenals de regisseur een ‘evangelie-spijtoptant’, weegt Hans Busstra technologie en religie tegen elkaar af als systemen van zingeving voor de toekomst.

Regie: Hans Busstra
Research: William de Bruijn
Productie: Olivier Schuringa
Montage: Paul Delput
Eindredactie: Doke Romeijn en Geert Rozinga

over de sprekers

wie zijn deze sprekers? ▾

'Er is geen verschil tussen Darwins evolutietheorie en de evolutie van AI en andere machines'

Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.

Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.

'Mijn grootste droom als kind was om een computer te bouwen met bewustzijn'

© npo

'Op vele manieren is informatie een vervanger van de ziel geworden'

Lijnse is directeur van arbitragehandelsonderneming Nyenburg. Het bedrijf houdt zich bezig met arbitragehandel, dit is het profiteren van een tijdelijk prijsverschil van hetzelfde aandeel op verschillende markten. Bart Lijnse maakt deel uit van de raad van bestuur en is eindeverantwoordelijk voor de arbitragehandel van het bedrijf.

meer lezen & luisteren

Artificiële intelligentie bestaat niet, het is slimmigheid.

ga naar een Meet Up!