
Digitale mensen worden steeds empathischer en krijgen een grotere rol in onze levens. Kunnen zij ons helpen om maatschappelijke problemen op te lossen? Leven we in de toekomst parallel aan onze digitale medemens?
Kun je het je voorstellen? Je problemen bespreken met een digitale therapeut in plaats van met een echt mens? Virtuele assistenten zijn in opkomst en worden steeds beter in empathie en emotie. Zien of horen we straks nog het verschil tussen mens en machine?
Misschien kunnen deze digitale mensen ons helpen bij het oplossen van structurele problemen zoals personeelstekorten in de zorg en het onderwijs. De vraag is of we dat moeten willen. VPRO Tegenlicht spreekt een aantal pioniers in de wereld van de digimens.

Dit seizoen bij Tegenlicht
Dit najaar gaat Tegenlicht verder met de zoektocht naar ontwikkelingen die de toekomst zullen bepalen. Tegenlicht is tweewekelijks op maandagavond te zien op NPO 2, afwisselend om 22.15 uur en 20.20 uur. Deze onderwerpen staan dit seizoen op de planning.
over de uitzending
'Je merkt bijna geen verschil tussen mensen en digimensen'
lees meer over de uitzending
In AI (Artificial Intelligence) is intermenselijke communicatie het volgende terrein waarop grote sprongen gemaakt gaan worden. Wereldwijd werken wetenschappers en bedrijven aan menselijk ogende avatars met zo realistisch mogelijke interacties. Digital humans, digimensen, worden ze genoemd. De innovaties op dit gebied vinden opvallend genoeg vooral in de gezondheidszorg plaats. Wat betekent deze trend, en hoe gaat die onze levens beïnvloeden?
Maar ook: hoe neutraal is een digimens als die nog steeds door mensen geprogrammeerd en getraind wordt? En wat gebeurt er eigenlijk met de data van de gebruiker? Wie bewaart, en heeft toegang tot, al die gegevens die geavanceerde digimensen nodig hebben om je gezichtsuitdrukking te lezen, je stem te interpreteren, en daarvan te leren?
VPRO Tegenlicht verkent een toekomst waarin communiceren met zelflerende intelligente systemen steeds alledaagser zal worden. Waar gaat het heen met de digimensheid?
Regie: Shuchen Tan
Research: Arnout Arens en Keshia Hederman
Productie: Koos van de Merbel
Montage: Sonja ten Boom
Eindredactie: Doke Romeijn en Geert Rozinga
over de sprekers

Pascale Fung
Professor sociale robotica

Bas Bodzinga & Astrid de Groot-de Meijer
Stichting Philadelphia zorg

Almira Osmanovic
Neuro-wetenschapper

Alix Rübsaam
Techfilosoof

Hans van den Brink
Innovatiemanager gezondheidszorg

Vincent Müller
Techfilosoof
wie zijn deze sprekers?
‘In de toekomst zullen er overal digitale mensen zijn’

‘Mijn droom is dat iedere cliënt een digital human tot zijn beschikking heeft’
Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.
Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.

‘Een echt mens is niet altijd blij. Betsy glimlacht altijd’
Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.
Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.

‘We projecteren op een chatbot dat we begrepen worden. Dat is niet zo’
Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.
Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.
‘Het is alsof je praat met een echt mens’
Digimensen bestaan niet. Als iets digitaal is, is het geen mens’
meer lezen, zien & luisteren

Waar gaat het heen met de digimensheid?
In ‘de Digimens’ maken we kennis met onze AI-gestuurde vrienden van de toekomst. Komen onze computers eindelijk tot leven, of gaan we zelf leven in een computer? Vijf Tegenlicht-tips om je voor te bereiden op de komst van de 'digital humans'.
Kunnen AI's beter voor ons zorgen dan wijzelf?

Verliefd op een chatbot: hoe vergroeid kun je raken met technologie?
Waar relaties tien jaar geleden nog face-to-face ontstonden, gebeurt daten tegenwoordig vooral digitaal. Het coronavirus geeft een boost aan het aantal mensen die intimiteit vinden via zogeheten chatbots. Verdwijnt de mens straks helemaal uit ons liefdesleven?

Herover je data
Wie is de baas over onze data? Zijn dat de techbedrijven in Silicon Valley en China of heeft Europa nog iets te zeggen over de data van zijn inwoners? VPRO Tegenlicht gaat op zoek naar uitwegen en oplossingen.
