het geheim van ASML
In Brabant staat een van 's werelds grootste aanjagers van technologische vooruitgang: ASML. Het levert machines die chips maken op een schaal van maar enkele nanometers. En de wereld schreeuwt om chips. VPRO Tegenlicht kreeg toegang tot het reilen en zeilen bij het high-tech bedrijf.
Zonder dat het grote publiek het doorheeft staat in Veldhoven in Brabant het belangrijkste bedrijf voor technologische vooruitgang ter wereld: ASML. Een gewone consument heeft er niets te zoeken, maar de deur wordt er platgelopen door ministers en staatshoofden en door ceo’s van grote tech-bedrijven.
ASML maakt de meest geavanceerde machine ter wereld; de lithografiemachine om computerchips mee te maken. En met chips als strategisch goed staat ASML met haar machine midden op het geo-politieke wereldtoneel. Wat is het geheim van ASML, en wie zijn de mensen die deze wonderlijke machine bouwen?
watch this episode in English
The Dutch province of Brabant hosts one of the world's leading drivers of technological innovation. ASML manufactures machines that can produce computer chips on a microscopic scale. Just as geopolitical tensions put pressure on the global chip supply, VPRO Backlight gains exclusive access to the high-tech company and its mysterious clean rooms.
de prijs van AI
Wat gaat er schuil achter de glanzende belofte van Artificial Intelligence? Kijk hier de prikkelende VPRO Tegenlicht uitzending De prijs van AI.
Dit seizoen bij Tegenlicht
Dit najaar gaat Tegenlicht verder met de zoektocht naar ontwikkelingen die de toekomst zullen bepalen. Tegenlicht is tweewekelijks op maandagavond te zien op NPO 2, afwisselend om 22.15 uur en 20.20 uur. Deze onderwerpen staan dit seizoen op de planning.
VPRO Tegenlicht kreeg toegang tot het reilen en zeilen bij het high-tech bedrijf en volgde een aantal medewerkers. Door de hoge vraag naar chips breiden chipfabrikanten razendsnel uit. Ook ASML moet opschalen in hetzelfde tempo. Het bedrijf neemt wekelijks honderd nieuwe medewerkers aan en probeert technisch talent van over de hele wereld naar Veldhoven te laten komen.
Tegelijkertijd is ASML een geopolitieke speelbal geworden, door het wereldwijde tekort aan chips en de machtspositie die chipproductie met zich meebrengt. Hoe heeft deze druk van buiten impact binnen de muren van ASML? Tegenlicht spreekt onder andere met CEO Peter Wennink over de veranderende rol van het groeiende Brabantse techbedrijf.
Regie: Kees Brouwer
Research: Arnout Arens
Montage: Jouke Dubel
Productie: Marie Schutgens
Eindredactie: Doke Romeijn, Geert Rozinga
lees meer
15 november: Khadija Arib
Drie Europese wetten die ons online leven gaan bepalen
Wetgeving voor de digitale wereld loopt al langere tijd achter. De afgelopen tien jaar hadden technologiebedrijven nagenoeg vrij baan. Daar komt dit jaar verandering in.
De nieuwe elite
We hebben de technische beroepen keihard nodig, maar waarderen ze niet genoeg. De toekomst ligt in handen van de handwerkers. VPRO Tegenlicht presenteert: de nieuwe elite.
Future Shock #23: Huawei en de 5G-belofte
Om 5G mogelijk te maken , worden de komende jaren honderden satellieten de ruimte ingeschoten. En dat terwijl de atmosfeer al overvol is met rondvliegende stukken ruimtepuin die ons dataverkeer zullen bedreigen. Waarom hebben we 5G, de supersnelle opvolger van 4G, eigenlijk nodig? Hoe ziet dit nieuwste mobiele netwerk er concreet uit? Wat zijn de voor- en nadelen als het eenmaal is uitgerold? Die vragen waren reden voor een gesprek met hoogleraar telecommunicatie Bart Smolders. Over 5G-lantaarnpalen, de waarde van technologie, maar zeker ook over de uitdijende invloed van het Chinese bedrijf Huawei.
Wat als het Westen ruzie met China krijgt om Taiwan?
China en het Westen zijn innig met elkaar verbonden door handel. Daarnaast komt meer dan de helft van alle computerchips uit Taiwan. Wat als China het westersgezinde eiland binnenvalt?
A chip down memory lane: zo werd ASML de allergrootste
ASML is een onmisbare schakel in de microchip-industrie. Het is het meest waardevolle bedrijf van Nederland en staat wereldwijd op plek 36 in de lijst met hoogst gewaardeerde ondernemingen. Hoe heeft een bedrijf uit Veldhoven zo’n sleutelrol weten te bemachtigen?
Hoe kan Europa concurreren op de wereldwijde chipmarkt?
Computerchips zijn een belangrijk geopolitiek pressiemiddel geworden. Ook de EU wil nu zelf meer chips produceren. Niet iedereen vindt dat een goed idee. ‘Het is geld in een zwart gat gooien. We moeten doen waar we goed in zijn: machines bouwen.'
over de sprekers ↓
Jos Benschop
Senior Vice President – Technologie
Jos Benschop is de senior vice president technology en is daarmee verantwoordelijk voor het onderzoek bij ASML. Tot 2021 was hij daarnaast werkzaam als bijzonder hoogleraar natuurkunde aan de Universiteit Twente. Hij staat aan het hoofd van het technische onderzoek, dat binnen het hele bedrijf een rol speelt. ‘ASML is tot aan het bestuur in detail bezig met hardcore nanometers. Dat zie je echt niet vaak meer bij grote bedrijven.’
Naadir Vorajee
Qualification Engineer EUV
Naadir Vorajee heeft een masterdiploma in electrical engineering en werkt pas sinds begin dit jaar bij ASML. Met zijn roots in Zuid-Afrika en India is hij nu in Veldhoven neergestreken. Hij werkt aan de nieuwste ASML-machine en probeert tegelijkertijd in Nederland te integreren.
Bram Matthijssen
Assemblage technicus EUV
Bram Matthijssen komt uit Tilburg en studeerde luchtvaarttechniek aan ROC Tilburg. Hij werkt in de cleanroom aan het monteren van de vele verschillende onderdelen van een ASML-machine. Hij is trots dat hij mee kan werken aan de machine die de mensheid verder brengt, zo zegt hij.
Miriam Diaz de Caso
Installatie-coördinator DUV
Miriam Diaz de Caso werkte eerst bij Airbus in Madrid, maar reist nu vanuit Veldhoven de hele wereld over. Bij het leveren van een nieuwe machine reist er een ASML-team met de machine mee om hem op te starten en te onderhouden. Bij dat team hoort Diaz de Caso. Ze wordt ook wel de babysitter van de ASML-machine genoemd.
meer zoals 'Het geheim van ASML'
De macht aan de stad
Wordt het tijd om steden meer macht te geven? VPRO Tegenlicht verkent de groeiende macht en innovatieve kracht van de stad in Eindhoven, Seattle en Hamburg.
Technologie als religie
Tot voor kort hadden religies het alleenrecht op de hemel. Maar godsdienst heeft een nieuwe concurrent: het dataïsme. De overtuiging dat uiteindelijk alles, ook het leven zelf, niets meer is dan data.
Is Taiwan de volgende?
Gaat Xi Jinping het voorbeeld van Poetin volgen, en zich binnenkort vergrijpen aan Taiwan? Hoe zou dat in zijn werk gaan? We lopen de scenario’s door met een science-fictionschrijver.
Nederland buiten kennis
Nederland kan alleen meer verdienen door meer uit te vinden, maar er is gebrek aan de belangrijkste grondstof: kennis. De technisch hoogopgeleide mensen die voor deze innovaties nodig zijn, studeren niet in Nederland.
De slimste haven van de wereld
De Rotterdamse haven is in 2030 een zelfdenkende doorvoerhaven. Wat gebeurt er als de meest fysieke van onze werelden volledig automatisch wordt?