Herover je data
Wie is de baas over onze data? Zijn dat de techbedrijven in Silicon Valley en China of heeft Europa nog iets te zeggen over de data van zijn inwoners? VPRO Tegenlicht gaat op zoek naar uitwegen en oplossingen.
We leven in een tijd van online surveillance, data tracking en micro targeting. Onze mobiele telefoons en smart home-toepassingen zijn veelal in handen van Amerikaanse en Chinese bedrijven. Dat betekent dat onze Europese data in handen zijn van niet-Europese multinationals. Kunnen wij daar nog aan ontkomen?
Dát we worden bespied en afgeluisterd is geen nieuws. Shoshana Zuboff beschreef eerder al in haar monumentale boek ‘The Age of Surveillance Capitalism’ hoe grote tech-bedrijven als Google en Apple met onze data omgaan, en sprak daarover in onze aflevering 'De grote dataroof'.
Wat doe je als je voor één van deze bedrijven werkt en er van jou wordt gevraagd om duizenden Siri-gesprekken van gebruikers af te luisteren om de diensten te verbeteren? De Franse klokkenluider Thomas Le Bonniec besloot naar buiten te treden en ons te waarschuwen voor de 'spionnen in onze broekzak'.
vorige aflevering
kijk hier 'De boer van de toekomst'
over de uitzending
In deze aflevering van VPRO Tegenlicht kijken we hoe we los kunnen komen van de techgiganten en onderzoeken we meerdere Europese iniatieven om de zeggenschap over onze data terug te krijgen. Welke inspanningen en initiatieven zijn er voor een meer publieke online wereld?
welke ideeën heeft Europa om onze data te heroveren? ▾
Toen technologiecriticus Tijmen Schep hoorde hoe Thomas Le Bonniec de noodklok over Apple luidde, besloot hij 'Candle' te bouwen: een veilig smart home-systeem dat de privacy van gebruikers beschermt. Het systeem is ontworpen volgens design-principes die de gebruiker grip op zijn/haar data geven. Zo zit er bijvoorbeeld een fysieke schuifknop op apparaten waarmee de gebruiker kan bepalen of het apparaat wel of niet met de cloud mag communiceren.
Een cloud die, als het aan de Franse en Duitse overheid ligt, in de toekomst volledig Europees is. Om de Europese afhankelijkheid van niet-Europese technologieën en infrastructuren terug te dringen initieerden zij het GAIA-X project. GAIA-X moet cloud- en edge-diensten van Europese aanbieders verenigen in een data-infrastructuur met gemeenschappelijke regels, normen en technologieën. Het doel: het herpakken en behouden van data-soevereiniteit voor de Europese Unie, individuele lidstaten, overheden, bedrijven en burgers.
Innovator Francesca Bria en internetcriticus Evgeny Morozov ijveren al vele jaren voor een publieksvriendelijker digitaal domein. Tegenlicht bezocht het echtpaar in Zuid-Italië en sprak met hen over een andere digitale Europese politiek die zij – hij vanuit de theorie, en zij vanuit de praktijk – proberen te ontwikkelen. Dichter bij huis houdt WAAG Amsterdam met ‘Hollandse Luchten’ een pilot voor een nieuw burgerplatform dat de leefomgeving meet in Noord-Holland.
Regie: Alexander Oey
Research: William de Bruijn
Productie: Jeroen Beumer
Eindredactie: Geert Rozinga en Doke Romeijn
over de sprekers
wie zijn deze sprekers? ▾
'hoe waarborgen we onze privacy nu echt?'
Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.
Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.
'hoe kunnen steden hun controle behouden over technologie, data en infrastructuur?'
Lijnse is directeur van arbitragehandelsonderneming Nyenburg. Het bedrijf houdt zich bezig met arbitragehandel, dit is het profiteren van een tijdelijk prijsverschil van hetzelfde aandeel op verschillende markten. Bart Lijnse maakt deel uit van de raad van bestuur en is eindeverantwoordelijk voor de arbitragehandel van het bedrijf.
meer verdieping
hoe veilig is de corona-app?
Het kabinet heeft een app ingezet in de hoop de corona-epidemie te bestrijden. Maar er zijn grote zorgen over de privacy, de data-opslag en de haast waarmee die apps worden ontwikkeld. In onze podcast Future Shock deelt privacy-expert Marietje Schaake haar zorgen.
'jouw gedragsdata – met wie je chat en waar je bent – wordt verkocht aan adverteerders'
drie Tegenlicht-docu's over data die je moet hebben gezien
Hoogleraar Shoshana Zuboff luidt de noodklok: we zijn massaal slachtoffer van de grootste dataroof in de geschiedenis. Deze drie Tegenlicht-afleveringen voorspelden het al.
zeven tips om jezelf tegen dataroof te beschermen
We zitten meer thuis, en zijn dus ook meer online. Privacy lijkt opeens een stuk minder van belang in deze tijden van crisis, maar ook nu kunnen we verstandige keuzes maken en zo min mogelijk van onze data vrijgeven aan de grote techbedrijven. Om er voor te zorgen dat datarovers nu niet met al die data aan de haal gaan: zeven tips om jezelf te beschermen tegen dataroof.
ga naar een Meet Up!
