Mijn DNA

Van hartziektes tot depressie: het wordt steeds duidelijker welke genen een rol spelen bij veelvoorkomende aandoeningen. Maar wat zit er in je genen en in hoeverre word je gevormd door je omgeving?

Tegenlicht-regisseur Roland Duong had een moeder met schizofrenie en is nieuwsgierig of hij een erfelijk risico met zich meedraagt. Hij laat zijn eigen DNA testen, wat iedereen tegenwoordig kan doen via grote techbedrijven als 23andMe en Ancestry.com, en gaat langs bij vermaarde DNA-wetenschappers om erachter te komen wat een DNA-test je kan vertellen.

‘DNA beïnvloedt ons leven meer dan we doorhebben,’ zegt vooraanstaand DNA-wetenschapper Robert Plomin. ‘Opvoeding is ook belangrijk, maar doet er niet zóveel toe, want je DNA bepaalt hoe je met je omgeving omgaat’, stelt Plomin. Duong test deze stelling op zijn drie broers: gedeeld DNA en alle drie dezelfde schizofrene moeder, maar in hoeverre heeft dat hun levens beïnvloed? Wat blijft er over van het nature versus nurture-debat in de DNA-revolutie?

over de uitzending

Roland Duong besluit bij het Nederlandse bedrijf Igene zijn DNA te laten testen. Hij praat met Jaap Goudsmit en Fransje van der Waals, een wetenschappelijk artsenkoppel dat onderzoek verricht naar de betrouwbaarheid van DNA-testen.

Duong krijgt de resultaten van zijn test te horen bij de Vrij Universiteit Amsterdam (VU), die beschikt over een gezaghebbend DNA-onderzoeksteam onder leiding van geneticus Danielle Posthuma. Zijn genetisch risicoprofiel onthult veel, maar wat zegt het precíes?

Wat zijn de dilemma's? ▾

Tijdens zijn zoektocht loopt Duong tegen allerlei persoonlijke en ethische dilemma’s aan: wat gebeurt er met je DNA als je dat opstuurt naar een Silicon Valley-bedrijf als 23andMe? Gaat Big Pharma of een verzekeringsbedrijf er met je DNA-informatie vandoor? En wat heb je eraan als je een verhoogde kans hebt op een ziekte waar geen medicijnen voor bestaan? Of als blijkt dat je een verhoogde kans hebt op depressie of schizofrenie?

Met o.a. Robert Plomin (geneticus en psycholoog), Jaap Goudsmit (medisch onderzoeker, epidemioloog), Fransje van der Waals (medisch specialist en oprichter Health [E] Foundation), Danielle Posthuma (statisch geneticus VU Amsterdam) en Philip R. Jansen (epidimiologist Amsterdam UMC). 

Regie: Roland Duong
Research: Tom Reijner
Productie: Sharon Yosef & Marie Schutgens
Eindredactie: Bregtje van der Haak, Geert Rozinga & Doke Romeijn

over de sprekers

wie zijn deze sprekers? ▾

'wie we zijn – ons gedrag en onze intelligentie – wordt grotendeels bepaald door DNA'

Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.

Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.

'wie bezit uiteindelijk jouw DNA-informatie?'

meer kijken + lezen