The Free Press Show
Onafhankelijke journalistiek staat wereldwijd onder druk. In veel landen worden journalisten gehinderd, verwond of zelfs vermoord tijdens hun werk. Waar zal dit eindigen? Hoe ziet de toekomst van de journalistiek eruit?
Volgens het Volkstribunaal voor de Moord op Journalisten wordt 81 procent van de moordzaken op journalisten niet opgelost. De afgelopen tijd zijn al meer dan twintig verslaggevers omgekomen in de oorlog in Oekraïne. En in Rusland, het grootste land ter wereld, bestaan nu helemaal geen onafhankelijke nieuwsmedia meer. Ook Nederland is op de World Press Freedom Index gezakt van plaats 6 naar 28.
Toch tonen veel journalisten zich strijdvaardig. Ze gebruiken datamining en hackermethodes of zetten nieuwe netwerken en internationale samenwerkingen op. Dankzij hun doorzettingsvermogen en vindingrijkheid is de journalistiek als het mythische Griekse monster Hydra: voor elk hoofd dat wordt afgehakt, groeien er twee nieuwe aan.
Maar waar zal dit eindigen? Hoe ziet de toekomst van de journalistiek eruit? Wat is onze rol als burgers? Kunnen we het tij keren en een veiligere omgeving creëren voor de waarheidsvinding?
Kom naar de Meet Up in Pakhuis de Zwijger
bezoek de site voor meer informatie
Dit seizoen bij Tegenlicht
Dit najaar gaat Tegenlicht verder met de zoektocht naar ontwikkelingen die de toekomst zullen bepalen. Tegenlicht is tweewekelijks op maandagavond te zien op NPO 2, afwisselend om 22.15 uur en 20.20 uur. Deze onderwerpen staan dit seizoen op de planning.
de Free Press Show op het Tegenlicht festival
De Meet Up over The Free Press Show vindt plaats tijdens het Tegenlicht festival op donderdag 7 juli, in Pakhuis de Zwijger. Op deze dag viert Tegenlicht haar 20-jarig bestaan met een Meet Up, pioniersverkiezingen en presentaties. Ga naar de pagina voor meer informatie en reserveer je gratis tickets online!
Met o.a. Victoria Koblenko, Foeke Postma en Pavel Kanygin.
Deze speciale uitzending is een unieke samenwerking van VPRO Televisie en de onafhankelijke Russische mediaorganisatie in ballingschap TV Rain. The Free Press Show wordt gepresenteerd door de Nederlands-Oekraïense actrice en politicologe Victoria Koblenko en de Russische journalist en politiek commentator Mikhail Fishman.
The Free Press Show is een eerbetoon aan al die moedige journalisten die met gevaar voor eigen leven hun werk proberen te doen en aan de journalisten die hen voorgingen en het leven lieten. VPRO Tegenlicht verklaart zich solidair met hen.
Regie: Bregtje van der Haak
Research: Arnout Arens, William de Bruijn en Paula Witkamp
Productie: Koos van de Merbel en Marie Schutgens
Eindredactie: Doke Romeijn en Geert Rozinga
lees meer
Litouwers bellen willekeurige Russen op om te praten over de oorlog
De Russische bevolking krijgt een compleet vertekend verhaal mee over de inval in Oekraïne. Een groep Litouwse vrijwilligers belt daarom iedere dag willekeurige Russen op, om met ze in gesprek te gaan over de oorlog.
Vier manieren om te vechten tegen desinformatie
Er woedt een hybride oorlog. Naast soldaten en tanks wordt ook desinformatie volop ingezet. Maar hoe vecht je tegen desinformatie?
Hoe populisten en fascisten de democratie afbreken
Journalist Ece Temelkuran ontvluchtte Turkije nadat collega's van haar werden vervolgd. Als geen ander weet ze hoe populisten en fascisten een democratie afbreken.
Wat vinden Russen eigenlijk van de oorlog?
Het mediaverkeer tussen Rusland en de rest van de wereld is miniem. Het Russische YouTubekanaal 1420 biedt een zeldzaam kijkje in wat de Russen van de huidige situatie vinden.
De camera als wapen in de strijd om de waarheid
De Oekraïense filmmaker Sergei Loznitsa schreef een boze open brief aan de Europese filmacademie. Hij vond dat de academie de Russische invasie niet sterk genoeg veroordeelde.
Persvrijheid in Nederland bereikt een dieptepunt
Nederland is in een jaar 22 plekken gedaald op de internationale persvrijheidsindex. Nog nooit stonden we zo laag op de lijst. Wat is er aan de hand?
Dit gebeurt er wanneer je als Russische journalist de waarheid vertelt
VPRO Tegenlicht sprak met Mikhail Fishman, een politieke tv-journalist die recent uit Rusland vluchtte.
over de sprekers ↓
Mikhail Fishman
televisiemaker en journalist
Meer dan twintig jaar versloeg de Russische journalist Mikhail Fishman het politieke regime van Vladimir Poetin. Zo werkte hij tot 2017 als hoofdredacteur van de Moscow Times en verschenen zijn publicaties in onder andere Newsweek, Forbes en Die Welt. De afgelopen tien jaar presenteerde Fishman een wekelijks politiek televisieprogramma op de onafhankelijke, liberale zender TV Rain. Samen met andere onafhankelijke perskanalen, zoals de Novaya Gazeta, Meduza, Echo Moskvy en enkele anderen, creëerde TV Rain een wereld van normaliteit binnen de dystopie van Poetins propaganda. Tot dit jaar.
Tijdens zijn live uitzending maakte het Russische parlement bekend dat het benoemen van de oorlog als oorlog verboden werd. Op hetzelfde moment werd de website van TV Rain werd geblokkeerd. ‘Ik wist dat het eraan zat te komen. We wisten het allemaal.’ De volgende ochtend verliet hij Rusland. Nu maakt Fishman zijn eigen talkshow op Youtube en verschijnt binnenkort de Engelse vertaling van zijn boek over de Russische oppositieleider Boris Nemtsov die in 2015 werd vermoord in Moskou.
Christo Grozev
Directeur Bellingcat
Christo Grozev is een onderzoeksjournalist en media-expert uit Bulgarije. Dit jaar werd hij directeur van onderzoeksplatform Bellingcat, waar hij sinds 2015 voor werkt. De focus in zijn onderzoeken ligt op Rusland, en hij specialiseerde zich in veiligheidsrisico’s, grensoverschrijdend internationaal recht en de informatieoorlog.
Grozev staat bekend om het gebruik van open bronnen zoals sociale media, satellietbeelden en andere openbaar beschikbare databronnen voor zijn analyses. Zijn onderzoeken speelden meermaals een belangrijke rol, onder andere in het achterhalen van de verdachten van de MH17 vliegramp. Maar ook zijn onderzoek naar de Novitsjok-vergiftigingen van de dubbelagent Sergei Skripal en Russische oppositieleider Alexei Navalny in 2018 en 2019. Dit onderzoek leverde hem de Europese prijs voor onderzoeksjournalistiek op.
Mark Deuze
Hoogleraar media & communicatie en auteur
Mark Deuze is hoogleraar Mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is tijdens zijn loopbaan als professor werkzaam geweest aan verschillende internationale universiteiten, waaronder in Rusland. Voor die tijd was Deuze journalist bij het Brabants Dagblad, De Telegraaf en het Zuid-Afrikaanse dagblad Beeld.
In zijn onderzoek ligt de focus op de interactie tussen nieuwe media en de maatschappij. Ook onderzoekt hij de arbeidspositie en -omstandigheden van journalisten. Hij schrijft regelmatig over de rol van internetjournalistiek in de digitale cultuur. Er staan zeven boeken over journalistiek en media op zijn naam, waaronder Media Life, Managing Media Work en Media Work.
Natalya Sindeyeva
Oprichter en directeur van TV Rain
Natalya Sindeyeva is een Russische journaliste en grondlegger, eigenaar en directeur van de Dozhd media holding. Hieronder valt TV Rain, een van de meest invloedrijke onafhankelijke tv-kanalen in Rusland. Met het kanaal wilde Sindeyeva optimisme uitstralen, maar het positieve geluid liep vaak op tegen Putin’s propaganda en de politieke realiteit in het land.
Toen de invasie van Oekraïne begon was het klaar. Nu TV Rain in Rusland uit de lucht is gehaald, zoekt Sindeyeva naar nieuwe manieren om Russische journalistiek te kunnen blijven delen. In juni 2022 werd bekend dat TV Rain rechten heeft gekregen om vanuit Letland hun uitzendingen voort te zetten. In 2021 kwam de documentaire F@ck This Job uit, die de geschiedenis van TV Rain and de rol van Sindeyeva in het kanaal in beeld bracht.
Liliya Yapparova
Reporter voor de Russische nieuwssite Meduza
Liliya Yapparova is journalist voor het onafhankelijke Russische nieuwsplatform Meduza. Ze was een van de weinige Russische verslaggevers die aanwezig was op Oekraïens grondgebied, waar ze verslag deed van de Russische invasie. Net als andere onafhankelijke media, is Meduza kort na de invasie uit de lucht gehaald. Toch wil Yapparova door. Ze ziet het als haar taak om het Russische volk te laten zien wat er echt speelt, en een deuk te slaan in de propagandamachine van Poetin.
de laatste uitzending van TV Rain
Accepteer de 'social' cookies om deze 'youtube'-content te bekijken.
Klik hier om je cookie-instellingen aan te passen.Een moment geduld, de content wordt geladen.
meer zoals 'The Free Press Show'
China: alles onder controle
Nu de rol van China in de nieuwe wereld ná corona belangrijker is dan ooit, worden we gedwongen anders te kijken naar het land. Maar hoe doe je dat als betrouwbare informatie uit China moeilijk te krijgen is?
Poetins waarheid volgens Peter Pomerantsev
De Brits/Russische Peter Pomerantsev werkte tien jaar lang voor de Russische televisie tijdens Poetins presidentschap, en maakte van dichtbij mee hoe het Kremlin media inzet om de Russen een gemanipuleerde waarheid voor te schotelen. Fake news. Terug in Londen ziet hij het opnieuw gebeuren. Elk land, elke politieke partij: ieder z’n eigen waarheid. De pr-machine van Poetin was slechts een voorproefje.
Hoe populisten en fascisten de democratie afbreken
Journalist Ece Temelkuran ontvluchtte Turkije nadat collega's van haar werden vervolgd. Als geen ander weet ze hoe populisten en fascisten een democratie afbreken.
De camera als wapen in de strijd om de waarheid
De Oekraïense filmmaker Sergei Loznitsa schreef een boze open brief aan de Europese filmacademie. Hij vond dat de academie de Russische invasie niet sterk genoeg veroordeelde.
Aan het front van de informatieoorlog
Tegelijk met de pandemie, maken we ook een infodemie door: de wereld wordt overspoeld door nepnieuws. Misschien wel de venijnigste variant daarvan: staatsgedreven desinformatie.
De waarheid als wapen
Hoe vecht je succesvol tegen desinformatie en leugens? Twee jaar geleden filmde Tegenlicht in Litouwen hoe zogenaamde 'Elfen' vechten tegen Russische trollen. Met de Russische opmars in Oekraïne wordt de strijd tegen deze desinformatie nog heviger uitgevochten.