Wat is er aan de hand in de kunstwereld? Sommige kunstenaars ontvangen plotseling miljoenen voor hun digitale kunstwerken door de introductie van zogenaamde NFT’s.
NFT’s zijn ‘non-fungible tokens’, een soort digitale eigendomsbewijzen die virtuele beelden verhandelbaar maken. Sinds een jaar zijn de NFT’s de dure, nieuwe speeltjes van vaak jonge, anonieme verzamelaars met veel cryptogeld. Van Gogh stierf arm, maar voor digitale kunstenaars lijkt het tegenovergestelde nu binnen handbereik.
VPRO Tegenlicht ontmoet een voorhoede van digitale kunstenaars op de grootste internationale kunstbeurs in Miami. Een wonderbaarlijke nieuwe wereld toont zich. Hier klotst het geld tegen de plinten, schijnt de zon eeuwig en laat een nieuwe generatie van kunstverzamelaars zich voor het eerst zien. In deze wereld zijn NFT kunstenaars de nieuwe profeten.
Maar de combinatie tussen cryptovaluta en mediakunst roept ook veel vragen op. Biedt de NFT-rage de langverwachte online ontwrichting in het voordeel van de creatieve makers? Of wordt er een spel gespeeld met slechts een paar superrijke winnaars en veel verliezers? Loopt straks de lucht uit de NFT-ballon? Of zijn NFT's de voorbode van veranderingen die veel verder gaan dan alleen de kunst?
Kom naar de Meet Up in Pakhuis de Zwijger
bezoek de site voor meer informatie
Dit seizoen bij Tegenlicht
Tegenlicht gemist? Of wil je een uitzending opnieuw kijken? Of het hele seizoen binge-watchen? Op deze pagina vind je alle Tegenlicht-afleveringen die tussen 12 september en 28 november 2021 zijn uitgezonden.
lees meer
Het decentrale kasboek
De blockchain-technologie waarvan bitcoin gebruik maakt, is misschien wel een grotere revolutie dan de munt zelf. Wat kun je er nog meer mee?
"Weer een piramidespel?"
Bitcoins zijn voor veel kijkers best lastig om te begrijpen. De mening over de munt varieert van een modern piramidespel tot de oplossing voor corruptie.
Kunst is dood. Lang leve de blockchain
Deze kunstenaar werd in één avond rijk met het verkopen van 256 grijze vlakken.
Zijn NFT's een nieuwe vorm van venture capital?
Op dit moment zijn NFT’s voornamelijk een speculatiemiddel voor mensen met teveel geld. Maar aan de marges van deze zeepbel beginnen zich de contouren te vormen van een nieuwe vorm van aandeelhouderschap. En dat brengt ook risico’s met zich mee.
Kunstroof is makkelijker dan ooit dankzij NFT's
Via de blockchain kunnen kunstenaars ineens miljoenen verdienen. Maar datzelfde geldt voor mensen die er met andermans kunst vandoor gaan. Doen NFT’s de kunstwereld niet meer kwaad dan goed?
Velen zien in de NFT een revolutie, een middel om te komen tot een nieuwe wereld waarin macht gedecentraliseerd is, zoals in de blockchain. Nu mensen zelf waarde kunnen scheppen met hun virtuele creaties staat niets de omverwerping van de bestaande machten meer in de weg, denkt kunstenaar Krista Kim. Anderen zien in de NFT kansen om nieuwe stemmen aan het woord te laten.
Maar niet iedereen ziet het rooskleurig in. Volgens kunstenaar Simon Denny is de NFT wereld is niet zo toegankelijk als men wilt doen geloven. Een gebrek aan financiële middelen of technische know-how vormt een barrière. Bovendien wordt 95 procent van alle NFT’s gekocht door slechts 5 procent van de kopers. De ongelijkheid doet verdacht veel denken aan die in de traditionele kunstwereld.
Regie: Bregtje van der Haak
Research: William de Bruijn
Montage: Milika de Jonge
Productie: Koos van de Merbel
Eindredactie: Doke Romeijn & Geert Rozinga
over de sprekers ↓
Krista Kim
Digitaal kunstenaar en ontwerper van de Mars House
Krista Kim is een hedendaagse kunstenaar en oprichter van de Techism-beweging (2014). Hierin verkent ze het concept van het digitale bewustzijn. Tijdens de eerste lockdown maakte Kim haar digitale droomhuis. Deze werd voor 512.000 dollar verkocht, toentertijd een recordbedrag voor een NFT.
Don Diablo
Digitaal kunstenaar en dj
Eerst was de Nederlandse Don Diablo (echte naam Don Pepijn Schipper) producer en dj. Nu is hij digitaal kunstenaar. Samen met Studio Drift creëerde hij een NFT die onderdeel uitmaakt van het kunstwerk Block Universe (2021). Ook maakte hij een digitaal concert getiteld Desintation Hexagonia. Deze werd in 2021 verkocht voor meer dan een miljoen euro. Op dit moment is de gemiddelde prijs waarvoor zijn digitale werken verkocht worden de hoogste op de NFT markt.
Harm van den Dorpel
Digitaal conceptueel kunstenaar
Nederlandse kunstenaar Harm van den Dorpel maakte al lange tijd conceptuele digitale kunst. In zijn werk gebruikt hij digitale technieken om te reflecteren op meer traditionele noties in de kunst. Zijn werk is internationaal tentoongesteld in Italië, Duitsland, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Nederland.
Simon Denny
Kunstenaar en hoogleraar
In zijn werk laat de Nieuw-Zeelandse kunstenaar Simon Denny de sociale en politieke implicaties van de tech-industrie, sociale media, de startup-cultuur, blockchain en cryptocurrency zien. Daarnaast is hij sinds 2018 hoogleraar Time Based Media aan de HFBK, Hamburg.
Denny ziet twee kanten aan de NFT. Als iemand ineens een supranationale valuta kan creëren die ook nog eens werkt en schaalbaar is, dan gaan mensen zich afvragen wat waarde en geld eigenlijk zijn. Dit is een waardevolle discussie. Maar niet alles is nieuwigheid. Oude gebruiken en machtssystemen vinden volgens Denny ook hun ingang in de NFT-wereld. Zo bezit vijf procent van de kopers 95 procent van alle NFT’s.
Denny maakte onder andere de Economist Chart NFT. Deze conceptuele NFT is een simpele grafiek die de wereldwijde stijging van de huizenprijzen tussen 1870 en 2012 weergeeft. Denny maakte de grafiek in samenwerking met econoom Moritz Schularick.
Ralph Nauta
Oprichter van studio DRIFT
Samen met Lonneke Gordijn richt Ralph Nauta in 2007 studio DRIFT op. Met een multidisciplinair team van 64 werken ze aan sculpturen, installaties en uitvoeringen. Hun doel is om mensen te leren over de onderliggende mechanismen van de aarde en om onze verbinding ermee te herstellen.
Op de kunstbeurs in Miami verkoopt studio DRIFT hun eerste NFT kunstwerk. Het gaat voor 550.000 euro over de toonbank. Van dit bedrag gaat vijftigduizend euro naar JustDiggit, een organisatie die zich inzet voor het herplanten van gebieden in Afrika. NFT’s zijn heel vervuilend. Volgens Nauta is het dan ook belangrijk om iets terug doen voor het milieu.
Veritas Kami
NFT investeerder bij Metapurse
Veritas Kami is hoofd acquisitie van Metapurse, een NFT investeerdersfonds. Hij speurt de Metaverse af naar de beste NFT's. Het bedrijf kocht een NFT voor anderhalf miljoen, een recordbedrag. Kami ziet in de NFT kansen om nieuwe stemmen aan het woord te laten.
Luiz Ramalho
Oprichter DAO Fingerprints
Luiz Ramalho is de oprichter van DAO Fingerprints. Dit bedrijf is grootbezitter van zogenaamde autoglyphs. Autoglyphs zijn ontstaan uit een project waarbij een speciaal ontwikkeld algoritme 512 glyphs creëerde. Hierna eindigde het proces automatisch, waardoor er nooit meer glyphs zullen worden gemaakt.
meer zoals 'NFT Mania'
Stilte voor de cra$h
Is de volgende crisis te voorspellen? Welke lessen trekken we uit de vorige? Bekijk Tegenlicht over de onontkoombare financiële crash.
Cultuurbarbaren
Kunstpioniers op de grens van verbeelding en werkelijkheid in een snel veranderende wereld.
Het Bitcoin-evangelie
Bitcoin, het onvervalsbare alternatief voor de bank. Een succesvolle hype of is dit echt de digitale versie van goud?