Verslaafd aan het algoritme
Of je een baan krijgt of een hypotheek, wie er vervroegd wordt vrijgelaten uit de gevangenis: algoritmes bepalen steeds vaker de grote beslissingen in ons leven. Want algoritmes zijn sneller en efficiënter dan mensen. Maar nemen ze ook altijd betere beslissingen? En hoe ziet een samenleving eruit waarin we gestuurd worden door big data en computercode?
Bedrijven, en in toenemende mate ook overheden, zetten algoritmes in om bureaucratische processen te automatiseren. Deze algoritmes, sets van instructies en regels die gevoed worden door big data, bepalen ongemerkt meer en meer ons leven. Zo bepaalt het algoritme van Facebook welke (politieke) advertenties we te zien krijgen en zien grote groepen werknemers in de on-demand-economie zelfs nooit meer een baas. Zij worden van sollicitatieprocedure tot ontslagaanvraag aangestuurd door een algoritme. Waar moeten ze klagen als er iets niet loopt zoals het hoort?
Kom naar de Tegenlicht Meet Up
Ook in de rechtspraak zijn algoritmes in opkomst. Zo moest een Amerikaanse gevangene langer vast zitten dan vergelijkbare gevangenen omdat het algoritme, dat een risicoscore vaststelt, hem een onverklaarbaar hoge uitkomst gaf. En anders dan de beslissingen die een rechter maakt, blijkt het zo goed als onmogelijk om de beoordeling van een algoritme aan te vechten. Onlangs bleek het Britse bedrijf Cambridge Analytica aan de hand van grote hoeveelheden Facebookdata modellen te hebben ontwikkeld, waarmee het stemgedrag van kiezers kon worden beïnvloed. Deze psychographics laten zien dat algoritmes niet alleen individuele levens kunnen sturen maar ook de democratie.
Onder wiskundigen en programmeurs begint het besef te ontstaan dat de algoritmes die onder al deze geautomatiseerde beslissingssystemen liggen, niet neutraal zijn en mogelijk fouten bevatten. Want de slimme code mag dan weliswaar sneller kunnen beslissen dan mensen, de uitkomsten zijn niet alleen soms gebrekkig, maar soms ronduit gevaarlijk. Moeten we ons wel blind laten leiden door de beslissingen van het algoritme?
Regie: Martijn Kieft
bijlagen
De mens wikt, het algoritme beschikt
Computeralgoritmen nemen steeds vaker belangrijke beslissingen over ons. Kunnen ze ons ook uitleggen hoe ze dat precies doen?
Het algoritme van Muhammad al-Khwarizmi
Ons leven schijnt er inmiddels grotendeels door bepaald te worden. Het algoritme, vroeger alleen gebruikt in de geheimtaal van wiskundigen, lijkt als een geest uit de fles te zijn ontsnapt en kent ons dankzij mysterieuze berekeningen van megadata inmiddels beter dan wij onszelf. De angst groeit dat het algoritme het ontembare monster zal blijken te zijn dat de macht over ons over zal nemen. Met dank aan Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi, de Perzische wiskundige die in de 9e eeuw de basis legde voor de moderne wiskunde en wiens naam in verlatijnste vorm (“Algorismi”) voortleeft in het monster dat vooral dankzij Facebook de privacy-discussie op scherp zet..
'Simpelmans versie van rechtspraak, met saus van techniek.'
In de uitzending 'Verslaafd aan het algoritme' wordt er gekeken naar de geautomatiseerde beslissingssystemen die ongemerkt meer en meer ons leven bepalen. Een verzameling van reacties op Twitter.
meer zoals 'Verslaafd aan het algoritme'
Mensen, goden en technologie
Niemand weet hoe onze wereld er over 25 jaar uitziet. Misschien wordt ons werk overgenomen door autonome robots en worden wij daarmee de slaven van de door onszelf gecreëerde technologie. De grote vragen over de toekomst van de mens en zijn verhouding tot technologie leggen we voor aan twee belangrijke denkers van dit moment: Kevin Kelly en Yuval Noah Harari.
De Slimme Staat
We denken dat nieuwe technologie wordt ontwikkeld door hippe bedrijven als Google en Apple. Maar is dat wel zo?
What makes you click
Welke vernuftige slimmigheden en andere digitale wetmatigheden maken dat wij onze digitale winkelwagen zo vol mogelijk gooien?
elke maandag per mail alle updates
Op de hoogte blijven van VPRO Tegenlicht? Abonneer je op de nieuwsbrief en ontvang wekelijks het laatste nieuws, achtergronden en extra's bij de uitzendingen.
like VPRO Tegenlicht op Facebook
Ga naar Facebook