Al tientallen jaren strijden milieuorganisaties en beroepsvissers over het gebruik van de Noordzee. Is er een toekomst mogelijk waarin iedereen tevreden is: genieten van een lekkerbekje én van een gezonde Noordzee?
Er is naar schatting nog maar tien procent over van het Europese visbestand van honderd jaar geleden. Wetenschappers maken zich vooral zorgen over de kabeljauw en de tong, twee van de Noordzeevissen die we het liefst eten. Ook de haai en de rog houden amper nog het hoofd boven water.
Als één van de oorzaken wijzen onderzoekers naar de commerciële visserij. Maar door de Brexit-beperkingen, het verbod op pulsvissen en de kosten voor verduurzaming, is een toekomst als beroepsvisser ook steeds moeilijker voor te stellen.
Een van de vissers die inziet dat het anders moet, is Louwe Post, van Urk. Met data wil hij de visserij radicaal veranderen. Smart fishing noemt hij het: hij hing zijn visserskotter vol met sensoren en koppelt data over temperatuur, windrichting en de maanstanden aan, bijvoorbeeld, Chinese vakantiedagen. Daardoor weet hij precies wat de vis én wat de markt doet. Zo kan hij niet alleen energiezuinig vissen, maar ook alleen de vis uit de zee halen waar echt vraag naar is.
Dit seizoen bij Tegenlicht
Dit najaar gaat Tegenlicht verder met de zoektocht naar ontwikkelingen die de toekomst zullen bepalen. Tegenlicht is tweewekelijks op maandagavond te zien op NPO 2, afwisselend om 22.15 uur en 20.20 uur. Deze onderwerpen staan dit seizoen op de planning.
over de uitzending
'Pas als de rog terug is, zitten we op het goede spoor'
lees meer over de uitzending
Scheepsarchitect Walter van Harberden ontwerpt zuinige scheepsmodellen, gestroomlijnd als dolfijnen, klaar voor de overstap naar waterstof. En ook ingenieur Harmen Klein Woolthuis, de man die ervoor zorgde dat de veelbesproken pulsvisserij grote vlucht kon nemen, zit weer achter zijn tekentafel. Hij droomt van een oplossing voor het ‘bijvangst-probleem’: een visnet uitgerust met een secuur echoapparaat dat moet voorkomen dat er ooit nog te jonge visjes, zoogdieren en vissen van de verkeerde soort in de netten belanden.
Maar zullen de innovaties er niet voor zorgen dat vissers uiteindelijk efficiënter de zee kunnen leegvissen? Welke toekomst ziet Eurocommissaris voor Milieu en Oceanen Virginijus Sinkevičius? Er geldt één ultiem criterium voor een gezonde Noordzee: pas als de vleet, een soort rog, terug is zitten we op het goede spoor, volgens marine-ecoloog Suzanne Poiesz. Of de vleet het gaat redden, hoe vissers daaraan kunnen bijdragen én daarvan kunnen profiteren, bespreekt Tegenlicht met de voorhoede van de visserij.
Regie: Kees Brouwer
Research: Keshia Hederman
Productie: Koos van de Merbel
Montage: Jouke Dubel
Eindredactie: Doke Romeijn en Geert Rozinga
over de sprekers
Virginijus Sinkevičius
Eurocommissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij
Walter van Harberden
Projectleider en scheepsbouw-architect
Harmen Klein Woolthuis
Zelfstandig ondernemer en ingenieur
Suzanne Poiesz
Marine-ecoloog
Louwe Post
Ondernemer en bestuurder
Arie Koffeman
Visser
Michael Laterveer
Zeebioloog
wie zijn deze sprekers?
'De teruglopende visbestanden zijn niet de schuld van de vissers'
Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.
Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.
'Kotters moeten als een dolfijn zijn, niet als haai'
Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.
Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.
'Ik wist eerst niet eens het verschil tussen een goudvis en een tong'
Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.
Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.
'De Waddenzee is een van de belangrijkste kraamkamers van de wereld'
Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.
Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.
'We moeten op een andere manier naar onze voedselketen gaan kijken'
Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.
Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.
'We gaan efficiënter en doelgerichter vissen'
'Onze zee wordt van ons afgepakt'
Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.
Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.
meer lezen, zien & luisteren
Samenleven met de natuur over 100 jaar
De mens moet weer gaan samenleven met de natuur in plaats van haar uit te buiten. Maar hoe doe je dat? Wetenschappers van de Universiteit Wageningen bieden een groen-blauw kijkje in de toekomst.
Waterlanders
De zeespiegel stijgt en de bodem zakt. Maar hoeveel blijft onzeker. Hoe gaan we om met de fundamentele onzekerheid omtrent de zeespiegelstijging?
Boyan Slat op plasticjacht
Boyan Slat zette de grootste plastic schoonmaakactie in de geschiedenis op touw. Inmiddels heeft hij tachtig mensen in dienst en startte op 8 september de uitrol van zijn eerste Ocean Cleanup systeem in de Stille Oceaan. VPRO Tegenlicht volgt Boyan Slat op de voet in deze voor hem spannende tijden.
Future Food
Eten evolueert. Het klimaat, wereldwijde ongelijkheid in voedselverdeling én onze eigen gezondheid maken dat we eten anders moeten aanvliegen. Samen met techniekfilosoof Koert Van Mensvoort en verschillende voedsel-innovators stelt Tegenlicht het menu van de toekomst samen om de vraag te beantwoorden: hoe eten we in 2040?
