Zo werden miljoenen euro's uitgegeven aan mondkapjes

Lotte Schuengel

10 juni 2021

Tijdens de eerste coronagolf zat Tegenlicht-regisseur Sarah van der Lely met haar camera bovenop de mondkapjescrisis voor de zorg. Zij filmde hoe het eraan toe ging tijdens het inkopen van beschermmiddelen.

'Als je het nu aan de mensen vraagt, denk ik dat we er allemaal achter staan. Maar stel we zitten over tien jaar in een recessie, dan zeggen we allemaal: hoe hebben we in godsnaam zoveel uitgegeven in de coronacrisis?' Rob van der Kolk zit met zijn handen in het haar aan de tafel waar hij beslissing na beslissing moet nemen die gaan over miljoenen.

Pas kort daarvoor, in maart 2020, is de divisiedirecteur van Amsterdam UMC aangesteld als coördinator van het Landelijk Consortium Hulpmiddelen, het LCH. Deze samenwerking tussen overheid, ziekenhuizen en bedrijven moet ervoor zorgen dat de schrale voorraad coronahulpmiddelen zo snel mogelijk opgekrikt wordt.

'Het is wel gemeenschapsgeld wat we aan het uitgeven zijn. En daar wil ik gewoon heel netjes mee doen. Dat is van ons allemaal.'

Omdat het gemeenschapsgeld was, stond Van der Kolk toe dat Tegenlicht-regisseur Sarah van der Lely het proces vastlegde. Die beelden waren afgelopen februari te zien in de Tegenlicht-aflevering Zorgen voor Morgen.

Uit de beelden blijkt onder welke hoge druk de deals vormkregen. Met korte deadlines moest het LCH zich constant een weg banen door 23 duizend aanbiedingen vol woekerprijzen, en lang niet altijd betrouwbare partijen.

'We hebben dingen gekregen hier,' zo blikt Van der Kolk in de aflevering terug, 'dat een doos waar vijf stuks in horen aankomt en er maar twee stuks in zitten. Certificaten die vervalst zijn, gestolen goederen. Alles hebben we hier gehad.'

Aflevering

Hoe moet de ziekenhuiszorg er in de toekomst uitzien?

Kijk 'Zorgen voor morgen'

'Stel we zitten over tien jaar in een recessie, dan zeggen we allemaal: hoe hebben we in godsnaam zoveel uitgegeven in de coronacrisis?'

Chaos bij het ministerie

Onlangs werd bekend dat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) 5,1 miljard euro heeft uitgegeven waarvan niet goed te controleren is wat er mee is gebeurd. Zo is er voor 1,2 miljard beademingsapparatuur besteld bij zorginstellingen waar ontvangstbewijzen tot op heden van ontbreken. Ook is niet duidelijk of de aantallen ingekochte coronatesten voor 1 miljard euro, ook zijn geleverd. De algemene rekenkamer kon niet anders dan haar zwaarste middel inzetten: bezwaar aantekenen.

Het gezicht van die chaos werd Sywert van Lienden. De gemeenteambtenaar die voorhield geen winstoogmerk te hebben met zijn mondkapjeshandel, had heimelijk zijn non-profit stichting verwisseld voor een nieuw opgerichte BV. Toen De Volkskrant en Follow The Money ontdekten dat hij hier persoonlijk 9 miljoen aan had overgehouden, schoot dat de meerderheid van het volk in het verkeerde keelgat.

Dat Van Lienden een onbetrouwbare partij was, wist het LCH al, vertelde Van der Kolk afgelopen week bij NOS Met het Oog op Morgen. Dat kwam onder meer omdat Van Lienden loog over het tekenen van een brief met een geheimhoudingsverklaring en waar ook in stond dat partijen zonder winstoogmerk zouden werken. Sterker nog, het LCH achtte samenwerking met Van Lienden onnodig. Ze hadden al genoeg mondkapjes ingekocht. Later kwam er via het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) alsnog een deal met Van Lienden, die destijds ambtenaar bij de gemeente Amsterdam was.