Hoeveel CO2 kunnen we nog uitstoten volgens het klimaatakkoord van Parijs?
In deze serie legt klimaatwetenschapper Ernst-Jan Kuiper de belangrijkste klimaatbegrippen voor je uit. Deze keer onder andere het koolstofbudget.
Hoeveel CO2 kunnen we nog uitstoten volgens het klimaatakkoord van parijs?
In deze serie legt klimaatwetenschapper Ernst-Jan Kuiper de belangrijkste klimaatbegrippen voor je uit. Deze keer onder andere het koolstofbudget.
Ernst-Jan Kuiper - 10 Juni 2022
Op 12 december 2015 was het eindelijk zover. Na twee weken onderhandelen ondertekenden bijna alle landen in de wereld het klimaatakkoord van Parijs. Sindsdien hebben dan ook bijna alle landen klimaatplannen gemaakt die (naar eigen zeggen) in lijn zijn met Parijs. Maar hoeveel CO2 kan de wereld eigenlijk nog uitstoten volgens de afspraken die zijn gemaakt in Parijs?
Het klimaatakkoord van Parijs
Om deze vraag te beantwoorden beginnen we uiteraard bij het Parijs akkoord zelf. Artikel 2 van het akkoord stelt dat het doel is om de temperatuurstijging te beperken tot ruim onder de 2℃ ten opzichte van de pre-industriële revolutie. Ook is afgesproken dat elk land inspanningen levert om de opwarming onder de 1.5℃ te houden (in het akkoord staat: ‘… and pursuing efforts to limit the temperature increase to 1.5℃’).
Het doel van 1.5°C is dus concreet, maar het politieke compromis is dat alles behalve en stelt dat elk land 'zijn best gaat doen om het te halen'. Elk land heeft dus een behoorlijke vrijheid om zelf te bepalen wat voor maatregelen zij neemt om dat doel te bereiken.
Het is overigens belangrijk hier aan toe te voegen dat een opwarming van 1.5℃ zeker niet als ‘veilig’ wordt gezien in de klimaatwetenschap, maar dat de impact van klimaatverandering bij 1.5℃ aanzienlijk kleiner is dan bij 2℃ opwarming.
Het koolstofbudget
Om onder het temperatuurdoel van Parijs – of het nu 1.5℃ of ruim onder de 2℃ is – te blijven werken klimaatwetenschappers met het (resterende) koolstofbudget. Het resterende koolstofbudget geeft aan hoeveel CO2 de mensheid nog kan uitstoten voordat een gestelde temperatuurgrens met een bepaalde zekerheid wordt overschreden. Die (on)zekerheid heeft te maken met het feit dat de klimaatwetenschap nog niet precies kan voorspellen hoeveel opwarming een bepaalde hoeveelheid CO2 op de lange termijn zal veroorzaken.
Het koolstofbudget voor bijvoorbeeld 1.5℃ kun je je het beste voorstellen als een emmer met daarin de totale hoeveelheid uitgestoten CO2 sinds de pre-industriële revolutie (1850-heden). Is de emmer leeg, dan is er geen CO2 uitgestoten en is de opwarming 0℃. Is de emmer vol, dan is het volledige koolstofbudget voor 1.5℃ verbruikt en zitten we dus wereldwijd aan 1.5℃ opwarming.
De mens heeft tussen 1850 en 2020 al veel CO2 uitgestoten, namelijk zo’n 2400 gigaton CO2 (een gigaton is een miljard ton), en daarmee het grootste deel van het koolstofbudget al verbruikt. Omdat voor het maken van klimaatplannen alleen het resterende koolstofbudget relevant is, berekent het IPCC in elk rapport sinds het Parijs-akkoord hoe groot het resterende koolstofbudget is. Dit wordt dan vervolgens het koolstofbudget genoemd (zonder ‘resterende’), wat aangeeft hoeveel CO2 we nog kunnen uitstoten voordat we aan een bepaalde temperatuurstijging zitten. Hieronder een voorbeeld om dit te verduidelijken.
IPCC: Leven op aarde zoals we het kennen zal binnen enkele decennia onomkeerbaar veranderd zijn
Een gelekt rapport van de IPCC werpt een serieus licht op het domino-effect dat de opwarming van de aarde veroorzaakt. De boodschap: het leven op aarde zoals we dat kennen loopt tegen zijn termijn.
de wereldwijde CO2 uitstoot is ongeveer 40 gigaton per jaar
alle artikelen van Ernst-Jan Kuiper
Voor mensen die zich niet dagelijks met het klimaat bezighouden kan het soms verwarrend zijn de discussie over klimaatverandering in de politiek te volgen. In deze serie legt klimaatwetenschapper Ernst-Jan Kuiper de belangrijkste begrippen voor je uit.
meer zoals dit
Energy War 2008
Twee jaar geleden besteedde Tegenlicht in Energy War aandacht aan de nijpende vragen rond olie en gas: zou onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen tot oorlogen kunnen leiden? Zullen alternatieve energiebronnen ons redden of dreigen we die race tegen de klok te verliezen? In 2008 is de urgentie van deze vragen door de stijgende vraag en hogere prijzen alleen maar toegenomen.
De zaak Shell
Het klimaatakkoord van Parijs stelt dat de CO2 uitstoot in 2050 gereduceerd moet zijn tot nul. Hoe verloopt de duurzaamheidstransitie van Shell? Wat is er nodig om zo’n groot internationaal bedrijf van koers te laten wijzigen? Bestaat de energiegigant überhaupt nog in 2050? En zo ja, wat voor een bedrijf zal het dan zijn? VPRO Tegenlicht volgt vier mensen die het verduurzamen van Shell als missie hebben: een klimaatadvocaat, een jonge aandeelhouder, een energiejournalist en een voormalig Shell bestuursvoorzitter.
Duurzaam: nu of nooit
Als we toch honderden miljarden gaan uitgeven om de economische crisis te bestrijden, kunnen we dat geld dan ook meteen gebruiken om de omslag te maken naar een duurzame economie met veel minder CO2-uitstoot?
Hoe olie ons kan helpen de klimaatcrisis te bestrijden
Hoe gaan we miljarden tonnen koolstof uit de lucht vangen en duurzaam vastleggen. De lijst van innovatieve bedrijven en projecten groeit snel. Sommigen zullen uitgroeien tot gigantische bedrijfstakken.
Kunnen we samenwerken met de natuur om meer CO2 uit de lucht halen?
Er is enorm veel vraag naar manieren om CO2-uitstoot te compenseren. Gelukkig heeft de natuur er al ervaring mee. Kunnen we samenwerken met de natuur om meer koolstof uit de lucht halen?
Of we het willen of niet, we moeten nu koolstof uit de lucht gaan halen
Er is een wereldwijd systeem op komst dat koolstofdioxide uit de lucht halen beloont. Klimaatbeschermers staan er nog niet bij te juichen, maar met alleen maar afbouwen van de uitstoot wordt de wereld al snel te warm.
Drie jaar na de Urgenda-zaak: hoe staan we ervoor?
Is Nederland eindelijk een beetje verder in de strijd om een leefbare planeet? We praten erover met Urgenda-oprichter Marjan Minnesma, die geschiedenis schreef met de klimaatzaak. 'We hebben nog maar heel weinig tijd om het ergste te voorkomen.'
Vier vragen over ‘direct air capture’
Het lukt ons maar niet om flink minder CO2 in de atmosfeer te brengen. Maar wat als we het er uit kunnen halen? Vier vragen over ‘direct air capture’-technologie.
Waarom warmt de aarde nu zo snel op?
Voor mensen die zich niet dagelijks met het klimaat bezighouden kan het soms verwarrend zijn de discussie over klimaatverandering in de politiek te volgen. In deze serie legt klimaatwetenschapper Ernst-Jan Kuiper de belangrijkste begrippen voor je uit. Met deze week de werking van het broeikaseffect.
