Waarom warmt de aarde nu zo snel op?
Voor mensen die zich niet dagelijks met het klimaat bezighouden kan het soms verwarrend zijn de discussie over klimaatverandering in de politiek te volgen. In deze serie legt klimaatwetenschapper Ernst-Jan Kuiper de belangrijkste begrippen voor je uit. Met deze week de werking van het broeikaseffect.
Waarom warmt de aarde nu zo snel op?
Voor mensen die zich niet dagelijks met het klimaat bezighouden kan het soms verwarrend zijn de discussie over klimaatverandering in de politiek te volgen. In deze serie legt klimaatwetenschapper Ernst-Jan Kuiper de belangrijkste begrippen voor je uit. Met deze week de werking van het broeikaseffect.
Ernst-jan Kuiper - 13 Mei 2022
Vorige maand stonden de krantenkoppen vol naar aanleiding van weer een publicatie van het klimaatpanel IPCC. De boodschap was helder en somber: het klimaatbeleid wereldwijd loopt ver achter op wat is afgesproken in het Parijs akkoord en alleen bij een snelle en radicale reductie van de CO2 uitstoot houden we zicht op de doelen van het Parijs akkoord.
Maar wat is er eigenlijk afgesproken in het Parijs akkoord? En hoe bepalen klimaatwetenschappers of we op koers liggen voor deze doelen? En wat zijn eigenlijk de gevolgen als we deze doelen missen? Voor mensen die zich niet dagelijks met klimaatverandering bezighouden kan het soms verwarrend zijn de discussie over klimaatverandering in de politiek te volgen.
Om duidelijkheid te scheppen in het klimaatdebat publiceren we elke maand een artikel dat dieper ingaat op deze vragen. Vandaag starten we met een uitleg over de werking van ons klimaatsysteem en de belangrijkste begrippen hierin.
Het broeikaseffect
Als het gaat over de klimaatcrisis wordt er vaak gesproken over de opwarming van de aarde. Om de werking van het klimaat te begrijpen beginnen we bij de warmtestraling die de aarde van de zon ontvangt. De aarde beweegt zich in een baan die zich op zo’n 150 miljoen kilometer van de zon bevindt. Met een gemiddelde temperatuur op aarde van zo’n +15℃ is het niet te warm én niet te koud voor het leven op aarde.
Maar dit is niet het hele verhaal. Wetenschappers kunnen namelijk vrij eenvoudig berekenen dat met de hoeveelheid warmtestraling die de aarde van de zon ontvangt het gemiddeld op aarde zo’n -18℃ zou moeten zijn. Dit is een stuk minder dan de gemiddelde temperatuur van +15℃ die we meten (met behulp van thermometers). Het verschil, zo’n 33℃, wordt veroorzaakt door broeikasgassen in de atmosfeer die extra warmte op aarde vasthouden. Dit noemen we het broeikaseffect.
Duurzaam: nu of nooit
Als we toch honderden miljarden gaan uitgeven om de economische crisis te bestrijden, kunnen we dat geld dan ook meteen gebruiken om de omslag te maken naar een duurzame economie met veel minder CO2-uitstoot?
de belangrijkste broeikasgassen
alle artikelen van Ernst-Jan Kuiper
Voor mensen die zich niet dagelijks met het klimaat bezighouden kan het soms verwarrend zijn de discussie over klimaatverandering in de politiek te volgen. In deze serie legt klimaatwetenschapper Ernst-Jan Kuiper de belangrijkste begrippen voor je uit.
meer zoals dit
De weerbare democratie
De polarisatie in Europa groeit, de electorale steun voor populisten is erg groot. Overal zijn grote groepen ‘ontevredenen’ te vinden. Waar komt die onvrede vandaan en waarom lijkt de gangbare politiek nergens in staat daarop een goed antwoord te formuleren? Is onze democratie sterk genoeg om met deze tegenstellingen om te gaan? VPRO Tegenlicht onderzoekt de beste ideeën om onze democratie weerbaarder te maken tegen de autoritaire verleiding.
In memoriam: Aleksander Litvinenko
Wat begon als een mogelijke voedselvergiftiging liep binnen enkele weken uit op een wreed spektakel met enorme politieke proporties; Aleksander Litvinenko, voormalig lid van de Russische geheime dienst stierf in november in zijn woonplaats Londen als gevolg van een vergiftiging met radioactief materiaal.
Energy War 2008
Twee jaar geleden besteedde Tegenlicht in Energy War aandacht aan de nijpende vragen rond olie en gas: zou onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen tot oorlogen kunnen leiden? Zullen alternatieve energiebronnen ons redden of dreigen we die race tegen de klok te verliezen? In 2008 is de urgentie van deze vragen door de stijgende vraag en hogere prijzen alleen maar toegenomen.
De zaak Shell
Het klimaatakkoord van Parijs stelt dat de CO2 uitstoot in 2050 gereduceerd moet zijn tot nul. Hoe verloopt de duurzaamheidstransitie van Shell? Wat is er nodig om zo’n groot internationaal bedrijf van koers te laten wijzigen? Bestaat de energiegigant überhaupt nog in 2050? En zo ja, wat voor een bedrijf zal het dan zijn? VPRO Tegenlicht volgt vier mensen die het verduurzamen van Shell als missie hebben: een klimaatadvocaat, een jonge aandeelhouder, een energiejournalist en een voormalig Shell bestuursvoorzitter.
Duurzaam: nu of nooit
Als we toch honderden miljarden gaan uitgeven om de economische crisis te bestrijden, kunnen we dat geld dan ook meteen gebruiken om de omslag te maken naar een duurzame economie met veel minder CO2-uitstoot?
Een nieuwe orde
Het is urgenter dan ooit dat Europa zelfvoorzienend wordt op het gebied van energie. Dat gaat gepaard met grote machtsverschuivingen, zowel binnen als buiten de EU. Wat gaat de energietransitie betekenen voor de geopolitieke verhoudingen?
