Waarom we naast CO2 ook onze methaanuitstoot snel moeten afbouwen
Om de temperatuur op aarde binnen leefbare grenzen te houden, moeten we ons niet alleen focussen op CO2-uitstoot. Het afbouwen van de uitstoot van methaan kan op korte termijn een groot verschil maken in de opwarming van de aarde. En dat is nóg een goede reden om de veestapel terug te dringen.
Waarom we naast CO2 ook onze methaanuitstoot snel moeten afbouwen
Om de temperatuur op aarde binnen leefbare grenzen te houden, moeten we ons niet alleen focussen op CO2-uitstoot. Het afbouwen van de uitstoot van methaan kan op korte termijn een groot verschil maken in de opwarming van de aarde. En dat is nóg een goede reden om de veestapel terug te dringen.
Ernst-Jan Kuiper - 6 Aug 2022
Recentelijk is er veel te doen om de stikstofcrisis en de rol van de Nederlandse veeteelt daarin. Maar naast de stikstofuitstoot is er een andere goede reden om de veestapel sterk te verkleinen: de uitstoot van het broeikasgas methaan (CH4). Herkauwers zoals koeien en geiten produceren methaan wanneer voedsel door hun verteringsstelsel gaat. Daardoor is de veestapel goed voor zo’n twee derde van de totale Nederlandse methaanuitstoot. En die moet - net als de CO2-uitstoot - rap omlaag. Het goede nieuws: zo’n methaanreductie zou al ruim binnen één generatie resultaat opleveren.
De mensheid stoot bijna duizend keer zo veel CO2 uit als methaan. Toch draagt methaan aanzienlijk bij aan de opwarming van de aarde. Waar CO2 verantwoordelijk is voor ongeveer 1°C temperatuurstijging ten opzichte van het pre-industrieel tijdperk, heeft de verhoogde methaanconcentratie in de atmosfeer gezorgd voor ongeveer 0.5°C opwarming. Methaan zorgt dus voor veel opwarming, maar doet dat vooral op korte tijdschalen. Dat heeft te maken met twee dingen: de sterkte van methaan als broeikasgas, en de levensduur van methaan in de atmosfeer.
Sterkte van het broeikasgas methaan
Om te beginnen houdt methaan veel meer warmte vast dan CO2. Om te bepalen hoeveel dat precies is, gebruiken wetenschappers en beleidsmakers meestal de Global Warming Potential (GWP). Deze GWP geeft aan hoeveel warmte een broeikasgas gedurende een bepaald aantal jaren vasthoudt ten opzichte van CO2 in diezelfde periode, en hoeveel de aarde dus opwarmt. De GWP-100 van methaan is 28. Dit betekent dat over een periode van honderd jaar één kilo methaan 28 keer meer warmte vasthoudt dan één kilo CO2 gedurende honderd jaar.
Vaak rekenen wetenschappers en beleidsmakers niet-CO2 broeikasgassen zoals methaan om naar CO2 op basis van een honderdjarige tijdschaal: het CO2-equivalent (of CO2e). Onder andere de Europese klimaatdoelen en Nederlandse klimaatwet, waar ik vorige maand over schreef, werken met deze CO2-equivalenten op basis van de GWP-100. Het is namelijk makkelijker om over één eenheid te praten, dan allerlei verschillende broeikasgassen.
Omdat methaan 28 keer zo sterk is als CO2, is de CO2-equivalent van één kilo methaan 28 kilo CO2. Eén kilo methaanuitstoot en honderd kilo CO2-uitstoot zijn dus samen 128 kilo CO2-equivalenten.
'Als je bedenkt dat methaan verantwoordelijk is voor een halve graad van de opwarming, is het verschil dat je kunt maken door minder methaan uit te stoten enorm.'
Permafrost: toch niet zo permanent
Oftewel: waar de verhoogde CO2-concentratie afhankelijk is van de totale (cumulatieve) uitstoot sinds de industriële revolutie, is de verhoogde concentratie van methaan in de atmosfeer het gevolg van de methaanuitstoot in de laatste tien tot twintig jaar. Als je bedenkt dat methaanuitstoot verantwoordelijk is voor een halve graad van de opwarming tot nu toe, dan is het verschil dat je kunt maken door minder methaan uit te stoten enorm.
alle artikelen van Ernst-Jan Kuiper
Voor mensen die zich niet dagelijks met het klimaat bezighouden kan het soms verwarrend zijn de discussie over klimaatverandering in de politiek te volgen. In deze serie legt klimaatwetenschapper Ernst-Jan Kuiper de belangrijkste begrippen voor je uit.
meer zoals dit
Energy War 2008
Twee jaar geleden besteedde Tegenlicht in Energy War aandacht aan de nijpende vragen rond olie en gas: zou onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen tot oorlogen kunnen leiden? Zullen alternatieve energiebronnen ons redden of dreigen we die race tegen de klok te verliezen? In 2008 is de urgentie van deze vragen door de stijgende vraag en hogere prijzen alleen maar toegenomen.
De zaak Shell
Het klimaatakkoord van Parijs stelt dat de CO2 uitstoot in 2050 gereduceerd moet zijn tot nul. Hoe verloopt de duurzaamheidstransitie van Shell? Wat is er nodig om zo’n groot internationaal bedrijf van koers te laten wijzigen? Bestaat de energiegigant überhaupt nog in 2050? En zo ja, wat voor een bedrijf zal het dan zijn? VPRO Tegenlicht volgt vier mensen die het verduurzamen van Shell als missie hebben: een klimaatadvocaat, een jonge aandeelhouder, een energiejournalist en een voormalig Shell bestuursvoorzitter.
Duurzaam: nu of nooit
Als we toch honderden miljarden gaan uitgeven om de economische crisis te bestrijden, kunnen we dat geld dan ook meteen gebruiken om de omslag te maken naar een duurzame economie met veel minder CO2-uitstoot?
Hoe olie ons kan helpen de klimaatcrisis te bestrijden
Hoe gaan we miljarden tonnen koolstof uit de lucht vangen en duurzaam vastleggen. De lijst van innovatieve bedrijven en projecten groeit snel. Sommigen zullen uitgroeien tot gigantische bedrijfstakken.
Kunnen we samenwerken met de natuur om meer CO2 uit de lucht halen?
Er is enorm veel vraag naar manieren om CO2-uitstoot te compenseren. Gelukkig heeft de natuur er al ervaring mee. Kunnen we samenwerken met de natuur om meer koolstof uit de lucht halen?
Of we het willen of niet, we moeten nu koolstof uit de lucht gaan halen
Er is een wereldwijd systeem op komst dat koolstofdioxide uit de lucht halen beloont. Klimaatbeschermers staan er nog niet bij te juichen, maar met alleen maar afbouwen van de uitstoot wordt de wereld al snel te warm.
Drie jaar na de Urgenda-zaak: hoe staan we ervoor?
Is Nederland eindelijk een beetje verder in de strijd om een leefbare planeet? We praten erover met Urgenda-oprichter Marjan Minnesma, die geschiedenis schreef met de klimaatzaak. 'We hebben nog maar heel weinig tijd om het ergste te voorkomen.'
Waarom groen reizen zo effectief is
Benieuwd wat je zelf kunt doen tegen de klimaatopwarming? De komende drie weken publiceren we drie handreikingen. Vandaag: waarom meer planten eten beter is voor de planeet.
Waarom warmt de aarde nu zo snel op?
Voor mensen die zich niet dagelijks met het klimaat bezighouden kan het soms verwarrend zijn de discussie over klimaatverandering in de politiek te volgen. In deze serie legt klimaatwetenschapper Ernst-Jan Kuiper de belangrijkste begrippen voor je uit. Met deze week de werking van het broeikaseffect.
