Je zal maar minister van Financiën zijn en de grootste naoorlogse crisis breekt uit in het laatste jaar van je ambtstermijn. Hoe te handelen? Wat is de impact van het openzetten van de geldkraan? En hoelang mag dat duren?
Is het neoliberale marktdenken voorbij nu de overheid als enige de economie draaiend kan houden? VPRO Tegenlicht volgt Wopke Hoekstra tijdens de laatste maanden voor de verkiezingen en onderzoekt met hem de contouren van de post-pandemische maatschappij.
vorige aflevering
Wie lost de wooncrisis op? kijk: 'Wonen buiten de box'
over de uitzending
Ondanks het imago van zuinige schatkistbewaarder is Wopke Hoekstra, in belang van het land, bezig om meer geld uit te geven dan ooit. Na decennia van neoliberaal beleid en het geloof dat de markt alle problemen zou oplossen, was de realiteit bij het uitbreken van de coronapandemie ontnuchterend. De overheid moet in de grootste naoorlogse steunoperatie de economie draaiend houden en voorkomen dat miljoenen huishoudens aan de bedelstaf zullen raken.
op het ministerie van Financiën is het stil
meer over de uitzending
Het ministerie van Financiën is het kloppend hart van deze crisis, maar het is er angstwekkend stil, de ruim 2000 ambtenaren werken allemaal vanuit huis. Alleen Hoekstra zit eenzaam op zijn kamer en ontvangt het land en Europa digitaal aan zijn bureau. Als deze crisis straks bezworen is, ligt er nog altijd die uitdaging om het klimaat en milieu weer duurzaam te maken. Is dit voor Hoekstra dan ook het moment om meer ambitie te laten zien en serieus met de transitie te beginnen? Hij is een bewonderaar van Winston Churchill. Die muntte ooit de uitspraak ‘Never waste a good crisis’. Dus als er een goed moment voor verandering is, dan is het nu. VPRO Tegenlicht kreeg toegang tot het ministerie en volgde Hoekstra tijdens de laatste drie maanden van zijn bewind.
Regie: Britta Hosman
Research: Olaf Oudheusden
Productie: Marie Schutgens
Camera: Erik van Empel
Eindredactie: Doke Romeijn en Geert Rozinga
over de sprekers
Wopke Hoekstra
Demissionair minister van Financiën / lijsttrekker CDA
Elvira Eurlings
Agent Financiën
Michel Heijdra
Directeur Buitenlandse financiële betrekkingen
Christiaan Rebergen
Thesaurier Generaal bij het Ministerie van Financiën
wie zijn deze sprekers?
als enige CDA’er stemde Hoekstra voor het homohuwelijk
Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.
Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.
we lenen geld en krijgen daar ook nog eens geld bij vanwege de negatieve rente
meer lezen & luisteren
kan de staat van nalatigheid worden beticht?
Wij volgden Roger Cox, advocaat in de klimaatzaak, die de historische rechtzaak tegen de Nederlandse staat won. Nederland moet, om haar burgers te beschermen, meer doen om klimaatverandering tegen te gaan. Daarvoor zijn grote veranderingen nodig. Veel mensen zagen de corona crisis als kans. Nu duidelijk wordt dat er weinig met die kans gedaan wordt, is het de vraag of de staat de uitspraak van de rechter wel naleeft. En als ze inderdaad nalatig is, wie gaat haar dan bestraffen?
wie houdt de Nederlandse staat aan de wet?
Zet de geldpers maar aan
De overheid kan alleen maar spenderen als het ook inkomsten binnenhaalt, toch? Niet volgens deze nieuwe monetaire theorie, die aan invloed wint in de wereld. Casper Thomas kreeg van de Amerikaanse overheid zomaar gratis geld, en kwam er achter dat we daar niet zo bang voor zouden moeten zijn.
Oneindig groeien is niet meer van deze tijd
Markten zijn inefficiënt en groei is niet alles zaligmakend: tijd voor een nieuw economisch model. De Britse econoom Kate Raworth legt het grondwerk voor onze nieuwe circulaire economie.
Hoe de natiestaat zichzelf opnieuw kan uitvinden
Waarom halen we onze batterijen eigenlijk nog steeds uit China? Politocoloog David Djaïz pleit voor een territorial new deal: haal de maakindustrie weer terug naar Europa.
