Publicaties

Niet elektriciteit, maar warmte is het grote hoofdpijndossier in de energietransitie. Kiezen we voor een sociale en gezamenlijke aanpak, of wordt het ieder voor zich?

De jaarlijkse VN-klimaattop is van start. Azerbeidzjan mag gastland zijn voor COP29, en hoofdstad Bakoe het decor. Een opmerkelijke locatie voor een klimaattop, daar de economie van Azerbeidzjan vrijwel volledig op olie en gas draait en het een dictatuur betreft die mensenrechten niet bepaald serieus neemt. Wat kunnen we nog van de top verwachten?

Is het ‘moederinstinct’ een eigenschap die elke moeder van nature heeft?

Hoe zorg je ervoor dat maatschappelijk draagvlak gecreëerd wordt voor de dingen die ertoe doen? De succesvolle activist Vatan Hüzeir geeft les. ‘Verandering is eerst onmogelijk, en dan onvermijdelijk.’

Met Tegenlicht toekomstverkenner, activist en onderzoeker Vatan Hüzeir gaan we in gesprek over welke strategieën hij gebruikt om effectief de macht te ondermijnen.

Nederland wil de gehele openbare ruimte de komende 25 jaar biobased maken. Wat houdt dat in?

Deze keer in de podcast: Sanne Eekel, architect die alles weet van bamboe voor de bouw, en gebouwen koelen zónder elektriciteit.

Onze Nederlandse culinaire identiteit, bestaat die eigenlijk wel? Hoe Hollands is een ‘AVG-tje’ als de sperziebonen uit Kenia worden geïmporteerd en de aardappelen oorspronkelijk uit Peru komen? Tegenlicht (her)ontdekt een culinaire trots van eigen bodem: zeewier.

De leugen regeert. Dat mag u vrij letterlijk nemen: feitenvrije politiek lijkt nu de norm. Wat betekent zo’n post-truth politics-tijdperk voor Nederland, waarbij feiten niet of van secundair belang zijn en de onderbuik het voor het zeggen heeft? En mag een politicus überhaupt liegen en beleid schrijven en uitvoeren gebaseerd op onwaarheden?

Aan de hand van twee hardnekkige leugens, die door radicaal- en extreemrechtse partijen steeds opnieuw te berde worden gebracht, en aanleiding zijn om hevig te flirten met ongrondwettelijk beleid, zoomen we in op hoe onderbuikbeleid werkt, en hoe de democratie eronder te lijden heeft.

Architect Julia Watson is de bedenker van Lo-TEK: Local Traditional Ecological Knowledge. Door te bouwen op én met de natuur kunnen we onze vernietigende impact op de aarde een halt toe roepen. Eeuwenoude wijsheden vertellen ons bovendien al duizenden jaren hoe dat moet.

Vakbonden krimpen en vergrijzen: (jonge) mensen lijken het nut van een vakbond niet meer te zien. Is dat erg? We spreken de bevlogen Teun Otte (21), voorzitter van de Amsterdamse studentenvakbond ASVA, die erg gelooft in samen opkomen voor gedeelde belangen.

Te weinig woningen, een landbouwsector in transitie en het stikstofprobleem... met biobased materialen uit lokale ketens kunnen we die problemen oplossen. Ontdek dit in een interactieve installatie van VPRO Tegenlicht en Medialab en bouw mee aan een toekomstbestendig landschap.

In ‘Bouwen met de boer’ volgt Tegenlicht pioniers die met natuurlijke, lokale materialen aan de slag gaan als akkerbouwer of in de bouw en zo onderdeel zijn van de materialentransitie - zodat er in de toekomst minder vervuilend beton en staal wordt gebruikt.

Wordt hout echt het beton van de toekomst, of dwarsbomen de lobby en het huidige kabinet dit duurzame toekomstperspectief? Om duurzaam te kunnen bouwen zijn hout en andere biobased bouwmaterialen nodig. Komt de biobased bouwrevolutie al op stoom?

In het Noord-Brabantse Demen gebeurde iets bijzonders. Dorpsbewoners stroopten massaal de mouwen op en toverden de plaatselijke sportvereniging om tot een volledig energieneutrale plek (waar je ook nog ’ns biokomkommer kunt halen). En wat sportclub Onder d’n Plag kan, kunnen jij en je club ook.

Moral licensing: grote vervuilende bedrijven zoals Shell die ons talloze reclames voorschotelen waarin ze benadrukken dat ze goed bezig zijn, en meegaan in de noodzakelijke energietransitie. Denk aan: mooie, gelikte plaatjes van windmolens en elektrische laadpalen. Ook basisschoolkinderen proberen ze mee te nemen in deze roze wolk: Shell biedt lespakketten aan voor scholen, waarin benadrukt wordt dat ze vooral bezig zijn met schone brandstoffen.

Hersenwetenschapper Maren Urner onderzoekt hoe onze hersenen reageren op problemen in de wereld. Wie dagelijks het nieuws volgt, kan nog weleens de moed verliezen. Volgens Urner komt dat, omdat we ons brein niet goed genoeg kennen.

Uit cijfers van het CBS blijkt dat het goed gaat met de Nederlandse bibliotheek. Zo waren er afgelopen jaar onder andere meer activiteiten, meer leden, en meer uitgeleende boeken.