'Zo speciaal zijn we helemaal niet'
Komt er een einde van de mens als de despoot van de voedselpiramide? Clemens Driessen is filosoof aan de universiteit van Wageningen. Hij onderzoekt hoe morele overwegingen vorm krijgen in landbouw en natuurbeheer. Hoe zal onze houding ten opzichte van natuur en dier veranderen de komende 25 jaar?
Als mensen hebben we de neiging om onszelf buiten de natuur te plaatsen. We zien onszelf als superieur ten opzichte van andere soorten. We denken dat we de natuur kunnen beheersen en beïnvloeden in ons voordeel. Maar inmiddels zitten we tot over onze oren in ecologische crises: de instorting van biodiversiteit, de vervuiling van rivieren en de opwarming van de aarde. Wat we zijn vergeten, is dat we ook integraal onderdeel zijn van de natuur. Sterker nog: de natuur is van cruciaal belang voor onze overleving.
In dit gesprek met Roland Duong pleit Clemens Driessen voor een fundamenteel andere benadering. Is het niet verstandiger om de natuur meer te zien als een partner waarmee we samen onze doelen kunnen bereiken? Driessen vertelt over de resultaten van vruchtbare samenwerking tussen mens en dier op het gebied van waterbeheer en vernatting. De in Nederland uitgezette bever kan met zijn nijvere dambouw enorm bij dragen aan de vernatting van droge gebieden. Maar dezelfde bever kan ervoor zorgen dat sommige gebieden teveel onder water komen te staan. Daarom is de ‘beaver deceiver’ uitgevonden: een buis met stromend water onder de beverdam die ervoor zorgt dat de bever zijn dam niet te hoog bouwt zodat overstromingen beheersbaar blijven. Door als het ware in ‘dialoog’ met de bevers te gaan, werden dit soort creatieve oplossingen voor natuurbeheer bedacht.
Om het maximale uit zulke samenwerkingen te halen, moeten we volgens Driessen vraagtekens zetten bij onze selectieve liefde voor zogeheten ‘charismatische dieren’: onze katten, dolfijnen en pandaberen. Zelf verzorgde hij een jaar lang slakken voor een bevriende kunstenaar. Er ging een wereld voor hem open. Als we onze nieuwsgierigheid naar de natuur blijven cultiveren, vergroten we onze betrokkenheid. Want zoals Driessen zegt: ‘een veilige zone is er niet, maar dat is geen excuus om weg te kijken en zoveel mogelijk te consumeren tot het licht uitgaat.’
meer stem van de natuur
Kan AI ons helpen te praten met dieren? en andere vragen over de natuur
De biodiversiteit van ons land holt achteruit. Hoe stoppen we die achteruitgang? Tegenlicht beantwoord vijf relevante vragen.
Boeren, burgers en beren
Als we lezen over het verlies aan biodiversiteit, zinkt de moed ons vaak in de schoenen. Maar de natuur blijkt veerkrachtig en herstelt wonderbaarlijk als de juiste condities worden gecreëerd. VPRO Tegenlicht presenteert een voorhoede van daadkrachtige natuurherstellers in Europa.
De aarde draait door
Schrijver en voormalig milieu-activist Paul Kingsnorth reflecteert in VPRO Tegenlicht op verfrissende wijze op de relatie mens en natuur.
Waarom vogels belangrijker zijn dan geld
Het terugbrengen en uitbreiden van de natuur zou wel eens de goedkoopste manier kunnen zijn om de effecten van klimaatverandering in te dammen. En we worden er ook nog eens gelukkig van.
Zo kan samenleven met de natuur er over honderd jaar uitzien
De mens moet weer gaan samenleven met de natuur in plaats van haar uit te buiten. Maar hoe doe je dat? Wetenschappers van de Universiteit Wageningen bieden een groen-blauw kijkje in de toekomst.
De toekomst in je inbox
Je bent er bijna...
Om de nieuwsbrief te ontvangen doe je het volgende:
- Open je e-mail en zoek naar een bericht van ons
- Bevestig je e-mailadres
- Je ontvangt nu regelmatig onze nieuwsbrief 🥳