Als we lezen over het verlies aan biodiversiteit, zinkt de moed ons vaak in de schoenen. Maar de natuur blijkt veerkrachtig en herstelt wonderbaarlijk als de juiste condities worden gecreëerd. VPRO Tegenlicht presenteert een voorhoede van daadkrachtige natuurherstellers in Europa.
Tegenlicht laat zich in deze aflevering verrassen door de natuur en spreekt met boeren, ecologen en ondernemers in natuurherstel. Wat zijn hun dromen voor de natuur? En hoe ziet onze omgang met de andere diersoorten er dan uit? Van vlechtheggen tot 'convivial conservation', van ecotoerisme tot biologisch boeren. Wat moet er gebeuren om de natuur nog generaties lang door te kunnen geven?
Dit seizoen bij Tegenlicht
Dit najaar gaat Tegenlicht verder met de zoektocht naar ontwikkelingen die de toekomst zullen bepalen. Tegenlicht is tweewekelijks op maandagavond te zien op NPO 2, afwisselend om 22.15 uur en 20.20 uur. Deze onderwerpen staan dit seizoen op de planning.
over de uitzending
Het Crowther Lab in Zurich koppelt data over inheemse plantensoorten van 50.000 verschillende bronnen aan zeer gedetailleerde Google Earth scans van het aardoppervlak. Zo maakt het lab de plekken voor nieuwe natuur zichtbaar, van de Amazone tot je achtertuin.
Hoe kan deze futuristische benadering bijdragen aan wereldwijd herstel van biodiversiteit?
lees meer over de uitzending
Het boerenbedrijf gaat er in de toekomst heel anders uitzien en veel boeren willen dat ook. De boer is niet meer de boosdoener die niet wil veranderen, maar vaak juist de hoeder van 'nieuwe' natuur en daarmee ook de snelste en goedkoopste schakel in herstel van biodiversiteit en CO2- en stikstofreductie. In de Ooijpolder bij Nijmegen en in een dorp in Friesland is Tegenlicht getuige van win-win situaties voor boer, landschap en natuur.
In Roemenië kochten ecologen samen met rijke filantropen 25.000 hectare bos op met als doel de jacht en de boskap te stoppen en de natuur er met rust te laten. Het resultaat: honderden wilde beren, wilde zwijnen, herten en vossen bevolken nu het getransformeerde gebied. Bij sommige boeren stuit dat wel op praktische problemen en verzet. Wilde beren houden geen rekening met persoonlijke ruimte en vallen het vee van de boeren aan. Gelukkig helpen hekken tegen deze hongerige bezoekers.
De scheiding tussen mens en natuur is op termijn niet houdbaar volgens Bram Büscher, politicoloog en auteur van Convivial Conservation (2020). Zijn vernieuwende visie op natuurbehoud benadrukt de noodzaak van samenleven met planten en (wilde) dieren, ook in de stad. In Nederland komt het bos ook de stad in: Tiny Forests.
Regie: Bregtje van der Haak
Research: Henneke Hagen en Arnout Arens
Productie: Marie Schutgens
Montage: Tim van der Maden
Eindredactie: Doke Romeijn en Geert Rozinga
over de sprekers
Jaap Dirkmaat
Natuurbeschermer & VNC
Bram Büscher
Politicoloog & hoogleraar ontwikkelings-sociologie
Daan Bleichrodt
IVN & Tiny Forest
Jaring Brunia
Biologische boer
Thomas Crowther
Hoogleraar ecologie & Restor
wie zijn deze sprekers?
‘Dit is lieflijk, hier leeft van alles. Het is respectvol en daarom heeft het schoonheid’
Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.
Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.
‘We moeten gaan samenleven met de natuur’
Viroloog Ron Fouchier is vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar luchtwegvirussen. Hij is hoofd van het virologielab aan het Erasmus MC in Rotterdam, waar hij ook werkt als hoogleraar moleculaire virologie. Met zijn team ontdekte hij het MERS-coronavirus, niet te verwarren met het nieuwe coronavirus, en het metapneumovirus. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar het vogelgriepvirus.
Al in 2011 maakten Fouchier en zijn team in het kader van onderzoek een nieuw virus, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten uit angst voor biologische oorlogsvoering niet openbaar gemaakt worden. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.
‘De grootste bijdrage die de bosjes leveren is de verbinding tussen kind en natuur’
‘Eigenlijk werk ik voor de koe’
‘De revolutie van big data heeft onze kijk op ecosystemen totaal veranderd’
meer lezen & luisteren
Hoe fixen we het failliete verdienmodel van de landbouwsector?
Het financieringsmodel van de landbouw is behoorlijk vastgelopen. Hoe kan de sector zichzelf opnieuw uitvinden?
Zo kunnen boeren hun land biodiverser maken
De biodiversiteit in Nederland moet worden hersteld. Maar zijn boeren bereid hun land aan te passen? Natuurbeschermer Jaap Dirkmaat nam de proef op de som.
Plattelandspioniers
Dat het anders kan laten deze voorlopers op het Nederlandse platteland zien.
Louise Vet, strijder voor biodiversiteit
Vet, bioloog en emeritus hoogleraar ecologie laat alle planten onbekommerd groeien rond haar huis, ook het onkruid.
‘Er is geen oplossing in isolatie. Bomen planten is een onderdeel van een bredere visie op natuurherstel’
Pandemiebestrijding en biodiversiteit gaan hand in hand
Wat als we ons kunnen weren tegen de volgense pandemie? Daarvoor moeten we kijken naar de beestenboel. Ruimte voor dieren en biodiversiteit zijn cruciaal in het beschermen van de mensheid.
Crazy rich soil
Er zijn veel zorgen over het verlies aan biodiversiteit, maar onder de juiste condities blijkt de natuur verrassend veerkrachtig.
Zo zou ons voedelsysteem eruit kunnen zien in 2050
Hoe zou ons voedselsysteem er uit kunnen zien in 2050? Dat was de vraag waarop wetenschappers Imke de Boer en Evelien de Olde een prijswinnend antwoord formuleerden.
Hoe agro-ecologie kan zorgen voor meer waardering voor de boer
Het lijkt een onmogelijke taak: de landbouw milieuvriendelijker maken, meer waardering voor de boer, én de wereld voeden.
