Publicaties

De oorlog in Oekraïne is zijn tweede jaar ingegaan. Waarom is deze oorlog zo belangrijk? En welke rol speelt Europa? Tegenlicht beantwoordt vier vragen.

Bureaucratie verdrukt arme Nederlanders. Eén boete kan leiden tot torenhoge schulden, en soms gaan er duizenden euro's zitten in oplossingen die het probleem alleen maar groter maakt. Kortom: het systeem moet anders ingericht worden. Hoe kunnen we arme burgers beter en efficiënter helpen? Drie kloofdichters bieden hun eigen oplossingen.

Er loopt een kloof door Nederland tussen rijk en arm. Maar Tim 'S Jongers heeft het liever over de kloof tussen 'hoopvollen' en 'hooplozen'. Hoe kunnen we die overbruggen? Tegenlicht gaat op zoek naar mensen die beide werelden kennen: de kloofdichters.

Waarom komen zoveel mensen in Nederland vast te zitten in het systeem? Actieonderzoeker Albert Jan Kruiter weet alles over de bureaucratie. Hij helpt mensen die de dupe zijn van onze uitgeklede verzorgingsstaat. In deze aflevering van Toekomstverkenners laat hij zien dat het ook anders kan.

Onderwijs is een van de grote ongelijkmakers in Nederland. Je opleidingsniveau hangt nog altijd sterk samen met je inkomen. En dat is onterecht, vindt Hans Spekman. Zijn oplossing? De middenschool.

Nederland is een van de rijkste landen ter wereld. Toch groeit de kloof tussen arm en rijk, en stijgt het aantal arme mensen in 2023 naar 1,3 miljoen. Deze maand licht VPRO Tegenlicht kloofdichters uit: mensen die de kloof tussen arm en rijk proberen te dichten. Wat is armoede eigenlijk? En hoe staat het ervoor met armoede in Nederland? Aan de hand van vijf vragen zet VPRO Tegenlicht het voor je op een rij.

In de ene flat bezorgt hij tijdschriften, in een straat verderop zijn het vooral aanmaningen en rekeningen. De Rotterdamse postbezorger Ahmed komt dagelijks in aanraking met de kloof tussen arm en rijk die door zijn stad loopt. 'De overheid is bedoeld om mensen te helpen, maar intussen is ze de grootste schuldeiser.'

De maand januari staat bij VPRO Tegenlicht in het teken van de ongelijkheidskloof. Jarenlange liberalisering en inefficiënte bureaucratie hebben ertoe geleid dat grote groepen burgers buiten de boot vallen. En dat vraagt om een systeemverandering en een nieuwe kijk op oplossingen voor de ongelijkheid. Maar deze kloof is niet nieuw. Tegenlicht heeft in de afgelopen jaren veel aandacht besteed aan dit thema, met onder andere Rutger Bregman, Thomas Piketty, Ann Pettiford, Mark Bovens en Ewald Engelen. In deze video kijken we hoe we de ongelijkheidskloof in eerdere afleveringen hebben behandeld.

Er loopt een kloof door Nederland. Tussen de huizenbezitters en mensen met schulden. Tussen gezonde en ongezonde mensen. Mensen met en zonder opleiding. Krijgen we die kloof nog dicht? VPRO Tegenlicht gaat op zoek naar mensen die aan beide kanten van de kloof de verschillen verkleinen. De kloofdichters.

De hoge gasprijzen zetten ons aan tot radicale gedragsverandering. Hoe zou een andere machtsverdeling eruit kunnen zien? VPRO Tegenlicht onderzoekt.

The Ukraine war has entered its second year. VPRO Tegenlicht gauges the mood in border country Estonia because, according to Ukrainian President Zelensky, "they will be next. What is the war doing to the Baltic States?

In 2016 volgde Tegenlicht ontwerper Bas van Abel. Hij wilde een mobiele telefoon maken die mens en natuur zo min mogelijk belast. Hoe is het de eerlijke onderneming vergaan?

Er waren dit jaar talloze crises, transities, geopolitieke aardverschuivingen en economische zwarte gaten. Hoe kijken we terug op de onzekerheid van 2022, zonder houvast te verliezen voor de toekomst? De redactie van Tegenlicht selecteerde vijf artikelen die je écht gelezen moet hebben dit jaar.

Bij VPRO Tegenlicht ontdekte je dit jaar nieuwe woorden zoals 'Symbioceen', 'cleanroom' en 'meta'. Het woord ‘chaos’ kreeg een nieuwe betekenis en het woord ‘vrijheid’ was niet meer zo vanzelfsprekend. De twintig afleveringen van 2022 zijn allemaal een kijkje waard, maar wij selecteerden er vijf die je sowieso gezien moet hebben.

Stel dat Afrika zich in de toekomst zou opstellen als een groot machtsblok, hoe zou dat eruit kunnen zien?

We leven in een tijd waarin gemaakte en geboren dingen steeds meer door elkaar heen gaan lopen. Natuur en cultuur zij niet meer zo gescheiden als ze ooit waren. Zijn we beland in het tijdperk van de 'synthetische biologie?'

Het is de hoogste tijd voor een transformatie naar het Symbioceen, een tijdperk waarin mens, natuur en technologie samen een nieuwe balans creëren. Grondlegger van dat idee is de Australische milieufilosoof Glenn Albrecht. Zijn idee is een antwoord op het Antropoceen, het tijdperk waarin de mens de natuur domineert en exploiteert. VPRO Tegenlicht gaat op zoek naar een nieuw bio-evenwicht met Glenn Albrecht, Jalila Essaïdi en Lucas De Man.

Soms hebben we er gewoon geen woorden voor, wat we de aarde allemaal aandoen. Maar de woorden zijn er al wél. We zetten de tien belangrijkste begrippen voor een nieuw tijdperk voor je op een rijtje.