Jana helpt vluchtelingen op de Pools-Oekraïense grens
De Poolse overheid laat het vluchtelingenbeleid over aan vrijwilligers. Een van hen is Jana Shostak, die haar dagen doorbrengt aan de Pools-Oekraïense grens. Daar ziet ze elke dag zes- tot zevenduizend vluchtelingen.
Jana helpt vluchtelingen op de Pools-Oekraïense grens
De Poolse overheid laat het vluchtelingenbeleid over aan vrijwilligers. Een van hen is Jana Shostak, die haar dagen doorbrengt aan de Pools-Oekraïense grens. Daar ziet ze elke dag zes- tot zevenduizend vluchtelingen.
Interview: Floris-Jan van Luyn. Montage & Tekst: Marit de Jong - 12 mei 2022
Op de grens van het ideaal
kijk de aflevering
Korte uitleg over Belarus
had de wereld ons maar serieus genomen, dan was deze oorlog in Oekraïne er nu ook niet geweest
Hoe kijk je naar de oorlog in Oekraïne?
Er zijn eigenlijk drie oorlogen gaande op dit moment: De oorlog tussen OekraÏne en Rusland, die we allemaal kennen, tegen het regime van Poetin. De tweede is de oorlog met de Poolse regering. Hier kom ik op voor de behoeften van vluchtelingen. En de derde is de oorlog tegen de discriminatie van mensen uit Belarus.
Dat raakt mij het meest omdat ik zelf uit Belarus kom. Mensen doen alsof ze niet begrijpen dat de Belarussen in Polen degenen zijn die het regime zijn ontvlucht. Zij hebben gestreden tegen Loekasjenko en Poetin. Had de wereld ons maar serieus genomen en naar ons geluisterd in 2020, toen wij vroegen om sancties en om de banken af te sluiten van SWIFT. En om geen handel meer te drijven met het Loekasjenko-regime. Dan was deze oorlog in Oekraïne er nu ook niet geweest.
Je werkt nu als vrijwilliger op de Pools-Oekraïense grens. Wat zie je daar?
Toen ik net aankwam zag ik enorme chaos. Mensen zijn geschokt en weten niet wat ze moeten doen. Nu, weken later, zie ik nog steeds dezelfde hoeveelheid leed. Mensen zijn echt uitgeput. Ik ben daar nu non-stop, ik ben praktisch een inwoner van Medyka geworden.
Wat mijn opvalt is dat mensen die ten minste twee talen spreken, Russisch en Oekraïens of Pools en Engels, nog enigszins begrijpen wat er gebeurt, maar dat heel veel mensen in het duister tasten. Grensovergangen beschikken nog steeds niet over fulltime vertalers, terwijl mensen dit dringend nodig hebben. Door de taalbarrière hebben ze geen idee wat ze kunnen verwachten. Daardoor zie je ook dat veel mensen lijden onder paniekaanvallen. Er komen bussen, maar niemand vertelt mensen dat deze gratis zijn of waar ze naartoe gaan. We hebben tolken nodig en psychologen die gespecialiseerd zijn in PTSS. Bij voorkeur willen we dat de overheid ze betaalt. Vrijwilligers hebben dit systeem van binnenuit opgezet. In feite doen zij nu gratis het werk van de overheid.
vrijwilligers doen nu gratis het werk van de overheid
Ik vind het persoonlijk heel schokkend dat niemand de verantwoordelijkheid neemt voor die mensen. Ik vind het heel triest als ik zie hoe mensen die besloten hebben om terug te gaan naar Oekraïne zeggen dat ze liever sterven door een bom op Charkov in huis eigen huis, onder menselijke omstandigheden, dan te ervaren wat ze hier hebben meegemaakt. Onzekerheid over hoe het verdergaat, slechte coördinatie. En ze mogen de grens niet eens over.
Hoe ga je om met kritiek op je acties?
Ik focus me liever niet op kritiek maar op actie, zodat ik al deze energie kan gebruiken voor het bieden van directe hulp.
meer zoals dit
Vluchten naar een wegkwijnende democratie
Sinds de oorlog in Oekraïne uitbrak heeft buurland Polen al miljoenen mensen binnengelaten die vluchten voor de toorn van een dictator. Maar intussen krijgt het land zelf ook steeds meer trekjes van een dictatuur.
Is de Derde Wereldoorlog al begonnen?
VPRO Tegenlicht sprak met Daria Kaleniuk, directeur van het Anti-Corruption Action Center in Kiev. ‘We hebben het hier over het grootste land ter wereld, dat ons allemaal meesleurt in een allesvernietigende oorlog.’
Op de grens van het ideaal
Door de oorlog in Oekraïne heeft de strijd voor vrijheid en democratie overal ter wereld nieuwe betekenis gekregen. Hoe overleven idealen in tijden van diepe crisis?
