We moeten de schrijnende verhalen over de wooncrisis vertellen

De term wooncrisis is inmiddels ingeburgerd. Maar misbruik door projectontwikkelaars en beleggers ligt op de loer, waarschuwt stadsgeograaf Cody Hochstenbach.
We moeten de schrijnende verhalen over de wooncrisis vertellen

De term wooncrisis is inmiddels ingeburgerd. Maar misbruik door projectontwikkelaars en beleggers ligt op de loer, waarschuwt stadsgeograaf Cody Hochstenbach.
Cody Hochstenbach - 24 Juni 2022
'We hebben inmiddels een wooncrisis: zoveel tekorten en de bouw stagneert.'
Deze woorden sprak SP-Kamerlid Sandra Beckerman op 14 februari 2019. Het is een ogenschijnlijk weinig opmerkelijk citaat, afkomstig uit een zogenaamde regeling van werkzaamheden van de Tweede Kamer. Beckerman wilde graag een debat inplannen over de oplopende problemen op de huizenmarkt. Een maand later, op 13 maart 2019, was het zover. De Kamer debatteerde over het opkopen van huizen door beleggers. Beckerman begon haar bijdrage met de volgende woorden:
'Voorzitter. Het is wooncrisis en een deel van die wooncrisis wordt veroorzaakt door particuliere beleggers op de woningmarkt. Of beter gezegd: belagers van onze volkshuisvesting.'

Waarom er in Nederland zoveel daklozen zijn
Zijn vader werd op straat gezet toen hij een kind was. Nu strijdt stadsgeograaf Cody Hochstenbach tegen het overheidsbeleid dat al jaren steeds meer Nederlanders dakloos maakt.
wooncrisis als ingeburgerde term
Het lijkt inmiddels haast onvoorstelbaar, maar het zijn de vroegste verwijzingen naar de term wooncrisis in de parlementaire archieven. Ook tijdens dat debat van 13 maart had geen enkele andere politicus het over een wooncrisis. PvdA-Kamerlid Henk Nijboer kwam er nog het dichtste bij in de buurt door over een woningnood te spreken. Hoe anders is het nu, niet veel meer dan drie jaar later. De term wooncrisis is ingeburgerd geraakt en staat hoog op de politieke agenda. De term komt voor in 98 parlementaire documenten uit het vergaderjaar 2020-2021. Het huidige lopende vergaderjaar gaat het zelfs al om 110 documenten, terwijl de teller vrolijk doortikt.
Een soortgelijke ontwikkeling valt waar te nemen in het publieke debat. NRC-redacteur Lotfi El Hamidi vroeg zich onlangs af of de wooncrisis een nieuwe sociale kwestie is en dook daarom de archieven in. Hij schrijft: 'Waar voorheen termen als "woningnood" en "woningentekort" werden gebruikt, blijkt nu het woord "wooncrisis" gangbaarder. In het NRC-archief komt de term "wooncrisis" voor het eerst voor in 2019. Dat geldt ook voor Trouw en Het Parool. Alleen bij de Volkskrant kwam het woord eenmaal eerder voor, in 2018.' Ook de media zijn pas betrekkelijk recent gaan spreken over een wooncrisis.

Aantal parlementaire documenten met vermelding van de term wooncrisis en/of woningnood per vergaderjaar.
misbruik op de loer
Het is natuurlijk kwalijk dat we er middenin zitten, maar ik ben zelf blij dat de term wooncrisis omarmd is. Er gaat een urgentie van de term uit: te veel mensen bevinden zich in een onwenselijke of onacceptabele woonsituatie en dat moet zo snel mogelijk veranderen. Daarnaast is de term wooncrisis veel omvattender dan de term woningnood, waarbij het vooral om een getalsmatig tekort aan woningen gaat. Maar daarin ligt ook de zwakte van de term wooncrisis. Het is een vaag begrip, en staat open voor uiteenlopende interpretaties en definities. Misbruik ligt op de loer.
Ontwikkelaars en beleggers maken handig gebruik van de geboden speelruimte. Zij wijzen naar de wooncrisis om te benadrukken dat het heus heel belangrijk is dat zij ruim baan krijgen. Schaf die knellende regelgeving af en láát ons die glimmende woontorens met luxe penthouses en af en toe een verdwaalde sociale-huurstudio bouwen. Hun doel is private rendementen veiligstellen.

Wonen buiten de box
We zitten middenin een wooncrisis, die vooral jonge mensen treft. De overheid heeft de regie losgelaten, maar de markt lost de woningnood niet op. Dus hoe kun je nu nog betaalbaar wonen in Nederland? En hoe komen we aan 1 miljoen nieuwe woonplekken voor 2030? Wordt het bouwen, bouwen, bouwen, voor iedereen een doosje van beton, of kan de woningnood ook creatiever en duurzamer worden opgelost? VPRO Tegenlicht doorkruist Nederland op zoek naar inspirerende oplossingen voor het wonen van de toekomst, en presenteert zowel online als op TV een optimistische voorhoede van woonpioniers. Wat kunnen we van ze leren?
meer zoals dit

Half Holland dakloos

de boer als huisjesmelker
Het roer moet om op het platteland. Ook boeren kijken nadrukkelijk naar nieuwe verdienmodellen, zodat ze hun grond en bedrijf toch kunnen behouden, maar dan met minder vee, meer natuur en biodiversiteit. Ed uit het Brabantse Odiliapeel is zo’n boer. Nadat hij afscheid nam van zijn melkkoeien, had hij nog een paar vleeskoeien over. Om het hoofd boven water te houden, werd hij ZZP’er. Het project Peelnatuurdorpen, en Tegenlicht-woonpionier, heeft een plan dat hem kan helpen: hij kan straks, net als andere boeren in de Peel, tiny houses verhuren op zijn erf, in de natuur die hij zelf aanlegt. Ziet zijn zoon, die het bedrijf in de huidige staat niet wil overnemen, het met de tiny houses wél zitten? Tegenlicht zocht boer Ed op, en een van de aanjagers van de Peelnatuurdorpen, de bevlogen burgemeester Pierre Bos.

Haalt de binnenstad ons uit de wooncrisis?
We hebben te maken met een diepe wooncrisis. Want hoewel veel Nederlanders er met hun koophuizen warmpjes bij zitten, is het voor jongeren, starters en mensen met een modaal inkomen erg moeilijk, zo niet onmogelijk, om een huis te vinden. Een mooie aanleiding om te spreken met Francesco Veenstra. Hij is architect, voorzitter van de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus en vanaf 1 september Rijksbouwmeester. Veenstra zal straks de regering gevraagd en ongevraagd advies geven over het Nederlandse architectuurbeleid. Een heel belangrijke, richtinggevende opdracht dus, in deze tijd. In deze podcast nemen we alvast een voorschotje op zijn nieuwe functie. Wat zou Veenstra het nieuwe kabinet mee willen geven? En wat zegt hij tegen jongeren en starters die nu met de rug tegen de muur staan? En: de binnenstad en spoorzones, die zouden wel eens de heilige graal kunnen zijn…

Protesteer om Nederland weer woonbaar te krijgen
Op 12 september en 17 oktober vinden er protesten plaats tegen het overheidsbeleid dat de huidige wooncrisis veroorzaakt heeft. Dit is waarom je moet komen.

Noud (30) stond plots op straat. Een nieuwe woning? Onmogelijk
Noud (30) verloor zijn woning en belandde op straat. Zicht op een eigen woning heeft hij, door het overheidsbeleid van de afgelopen jaren, nog lang niet.

Voor wie gaan we bouwen, bouwen, bouwen?
Catherine (33) heeft al jaren gewoon een baan, maar geen vaste woonplek. Terwijl vastgoedprojecten voor middeninkomens als paddenstoelen uit de grond schieten, vallen mensen zoals zij buiten de boot.

Hoe Nederland eruitziet nu wonen een luxe is
In 2019 waren er in Nederland ruim 500.000 mensen zonder adres. Steeds vaker gaat het om zogenaamde ‘spoedzoekers’, mensen zonder grote (psychische) problemen die na het verliezen van hun woning geen nieuwe woonruimte kunnen vinden.